04.2009 – „Ważą się losy modelu funkcjonowania europejskich aptek.”

kwiecień 2009, nr 32/10 online

 

– na pytania Aptekarza Polskiego odpowiada mgr farm. Piotr Bohater,

koordynator Departamentu Spraw Zagranicznych Naczelnej Rady Aptekarskiej.

 

   Początek dwudziestego pierwszego wieku jest okresem wyjątkowo trudnym i burzliwym dla całego aptekarstwa europejskiego. Z jednej strony pojawiły się wspaniałe nowe możliwości wynikające z bardzo szybkiego postępu technologicznego, z drugiej strony coraz więcej jest trudnych do ogarnięcia zagrożeń oraz dylematów etycznych związanych z agresywnymi działaniami marketingowymi, jeszcze tak niedawno całkowicie obcymi w tej dziedzinie ochrony zdrowia. Ważą się obecnie losy modelu funkcjonowania europejskich aptek w przyszłości – czy będą to apteki niezależne, w których aptekarze będą wykonywać swoją pracę w ramach wolnego zawodu, czy będą to duże sieci apteczne prowadzone przez międzynarodowe spółki lub korporacje, w których farmaceuci będą mieli ograniczony wpływ na decyzje dotyczące funkcjonowania aptek.
   W tym trudnym czasie wyjątkowe znaczenie ma wymiana informacji i doświadczeń między izbami aptekarskimi krajów członkowskich Unii Europejskiej, zarówno na forum organizacji międzynarodowych zrzeszających samorządy aptekarskie krajów europejskich jak i w trakcie bezpośrednich spotkań i wymiany korespondencji. Z punktu widzenia prac Naczelnej Izby Aptekarskiej najważniejszą europejską organizacją farmaceutów jest Grupa Farmaceutyczna Unii Europejskiej (PGEU).
   Zakres działań Departamentu Spraw Zagranicznych NRA jest bardzo szeroki. Obejmuje on w szczególności:
•    dokładne zapoznawanie się z dokumentami tworzonymi w trakcie prac PGEU oraz z publikacjami (czasopisma, Internet, książki) z różnych krajów poświęconymi funkcjonowaniu rynku farmaceutycznego.
•    Opracowywanie ważnych zagadnień z prac legislacyjnych samorządu w oparciu o ustawy i rozporządzenia wybranych krajów europejskich – Austrii, Niemiec, Szwajcarii, Wielkiej Brytanii.
•    Wykorzystywanie zdobytej wiedzy w celu wsparcia prac NIA, szczególnie w zakresie dostarczania merytorycznych argumentów dla naszych projektów zmian legislacyjnych – poprzez przygotowywanie odpowiednich raportów dla Prezesa NRA, Prezydium NRA oraz pozostałych członków NRA.
•    Reprezentowanie NRA w trakcie prac PGEU i forsowanie rozwiązań korzystnych dla polskich aptekarzy w opiniowaniu projektów dotyczących aptekarstwa europejskiego (np. dokumentów i dyrektyw opracowywanych przez Komisję Europejską).
•    Bezpośrednia współpraca z Izbami Aptekarskimi krajów europejskich.
•    Prowadzenie bieżącej korespondencji kierowanej do Departamentu Spraw Zagranicznych NRA.
   W prowadzeniu spraw Departamentu ściśle współpracuję z dwoma członkami Departamentu Spraw Zagranicznych NRA – dr. Tadeuszem Bąbelkiem i dr. Janem Rutowskim. Dzięki Internetowi możemy być w stałym kontakcie i praktycznie bez znaczenia jest fakt, że mieszkamy w różnych województwach.

 

 
   Są to przede wszystkim najważniejsze zagadnienia związane z pracami naszego samorządu:
–    negatywne konsekwencje liberalnego systemu aptecznego, bez ograniczeń własnościowych, geograficznych i demograficznych w otwieraniu nowych aptek
–    agresywne działania marketingowe aptek w warunkach obowiązywania maksymalnych cen na leki refundowane
–    funkcjonowanie aptek internetowych, rozporządzenie w sprawie wysyłkowej sprzedaży leków
–    sprzedaż pozaapteczna
–    import równoległy, dystrybucja bezpośrednia (DTP)
–    realizacja recept i postępowanie w przypadku błędów formalnych na receptach
–    rozwiązania proponowane przez Komisję Europejską w zakresie wdrożenia w krajach UE systemu informatycznego uniemożliwiającego wprowadzanie do obrotu leków sfałszowanych
–    wzajemne uznawanie kwalifikacji zawodowych w krajach UE
–    rozwiązania w zakresie szkolenia podyplomowego
–    regulacje prawne zapewniające dostęp pacjentów do obiektywnych i rzetelnych informacji na temat leków

  W ostatnim czasie szczególne znaczenie mają prace i wystąpienia dotyczące zagrożeń związanych z wprowadzaniem w Polsce dystrybucji bezpośredniej producentów leków do aptek. Przedstawiamy możliwe scenariusze w oparciu o szczegółowe informacje otrzymane od przedstawicieli samorządu aptekarskiego z Wielkiej Brytanii, z uwzględnieniem polskich warunków dystrybucji leków. Wnikliwy raport na ten temat zostanie w najbliższych dniach przygotowany dla Prezesa NRA oraz na najbliższe posiedzenie NRA.
  Problemy związane z realizacją recept są szczególnie dotkliwe dla wszystkich aptekarzy pracujących przy pierwszym stole. W ramach prac PGEU sporządzone zostało opracowanie zawierające wzory recept i dane niezbędne na receptach w większości krajów UE. Na moją prośbę opracowanie to zostanie uzupełnione o uprawnienia aptekarzy do poprawiania danych na receptach i ich postępowania w różnych krajach w przypadku wystąpienia błędów formalnych na receptach. Odpowiednia ankieta została wysłana do wszystkich członków PGEU i nadchodzą już pierwsze odpowiedzi – są bardzo interesujące. W ciągu najbliższych tygodni Departament Spraw Zagranicznych NRA przygotuje szczegółowy raport na ten temat – będzie on z pewnością zawierał ważne argumenty, do wykorzystania w pismach do Min. Zdrowia, NFZ oraz w interpelacjach poselskich.

 

 
   Są to przede wszystkim kontakty z izbami aptekarskimi krajów europejskich. Najczęściej bezpośrednie spotkania z przedstawicielami tych izb odbywają się w ramach prac PGEU. Są one doskonałą okazją do wyjaśnienia wielu złożonych mechanizmów funkcjonujących w systemach dystrybucji leków w różnych krajach europejskich.
   Szczególnie bliskie kontakty mamy z izbami aptekarskimi z Niemiec, Austrii oraz Węgier. W ubiegłym roku miałem okazję uczestniczyć wspólnie z Prezesem NRA Grzegorzem Kucharewiczem w Zjeździe Niemieckiej Izby Aptekarskiej w Monachium. Mogliśmy bezpośrednio zapoznać się z najważniejszymi problemami niemieckich aptekarzy. W trakcie tego zjazdu przedstawionych zostało też wiele interesujących prezentacji, wśród których do najciekawszych należała prezentacja prof. Stephen’a Schondelmeyer’a ze Stanów Zjednoczonych na temat funkcjonowania aptek i cen leków w USA.
   Ścisła współpraca z Zarządem Niemieckich Izb Aptekarskich ułatwia też bardzo promowanie w Niemczech Międzynarodowej Konferencji Naukowo-Szkoleniowej Farmaceutów, która w tym roku odbędzie się w dniach 8-10 października we Wrocławiu. W ubiegłym tygodniu w swoim przemówieniu podczas VII Saksońskiego Dnia Aptekarza w Lipsku mogłem osobiście zaprosić niemieckich aptekarzy na naszą konferencję do Wrocławia. Na stronach internetowych niemieckich izb aptekarskich (naczelnej i okręgowych) zostaną też umieszczone linki do naszej konferencji.
   W drugiej połowie maja b.r. wspólnie z Prezesem NRA będę też uczestniczył w uroczystym XX Zjeździe Węgierskiej Izby Aptekarskiej w Budapeszcie. Uczestnictwo w tym zjeździe potwierdziło wielu prezesów europejskich izb aptekarskich.

 

 
   Współpraca NRA z PGEU polega na uczestnictwie w pracach grup roboczych PGEU, walnych zgromadzeniach PGEU, a od pierwszego stycznia b.r. również w pracach Prezydium PGEU. Będąc członkiem Prezydium PGEU mam znacznie większy wpływ na zagadnienia, którymi zajmuje się ta najważniejsza dla naszego samorządu europejska organizacja aptekarzy. Kluczowe zagadnienia, którymi zajmuje PGEU, wymieniałem już kilkakrotnie wcześniej – są to głównie możliwości ograniczenia liberalizacji rynku aptecznego w Europie, polityka lekowa krajów europejskich, funkcjonowanie systemów refundacji leków, rozwój opieki farmaceutycznej, import równoległy, dystrybucja bezpośrednia, niezależna informacja dla pacjentów na temat leków, sprzedaż pozaapteczna, zwiększenie bezpieczeństwa dystrybucji leków.
   Szczególnie istotne są prace dwóch grup roboczych: ekonomicznej i doradczej. Na posiedzeniach ekonomicznej grupy roboczej omawiane są najważniejsze zagadnienia wpływające na ekonomiczne funkcjonowanie aptek. Do najważniejszych tematów w trakcie ostatniego spotkania należały:
–    import równoległy produktów leczniczych w Europie
–    polityka cenowa leków w wybranych krajach europejskich
   Jednym z ważniejszych tematów w trakcie ostatnich prac doradczej grupy roboczej był system informatyczny uniemożliwiający wprowadzanie do obrotu leków sfałszowanych. Założenia techniczne tego systemu opracowywane są obecnie przez Komisję Europejską. Ponieważ rozwiązania wybrane przez Komisję Europejską będą musiały być wdrożone we wszystkich aptekach w krajach UE, bardzo ważne jest przedstawienie naszego stanowiska w tym zakresie, aby odpowiedni dokument przesłany przez PGEU do Komisji Europejskiej, uwzględniał również specyfikę naszego systemu aptecznego.
 

 
   Dotychczasowe relacje Departamentu Spraw Zagranicznych NRA z okręgowymi izbami aptekarskimi miały dwojaki charakter. Z jednej strony przygotowywane były kwartalne raporty z prac Departamentu dla wszystkich członków NRA – przedstawicieli ORA z całej Polski. W nagłych przypadkach wysyłane były też tzw. Pilne Informacje Departamentu Spraw Zagranicznych NRA na temat szczególnie ważnych wydarzeń. Z drugiej strony najważniejsze zagadnienia z kwartalnych raportów i pilnych informacji publikowane były wielokrotnie w biuletynach i na stronach internetowych okręgowych izb aptekarskich.
   Jednak w ciągu najbliższych tygodni znacznie zwiększy się możliwość korzystania przedstawicieli okręgowych izb aptekarskich z dokumentów przygotowywanych przez Departament Spraw Zagranicznych NRA. Uruchomiony zostanie zdalny dostęp przez Internet do serwera pracującego całą dobę w siedzibie Dolnośląskiej Izby Aptekarskiej. Jest to bardzo ważne, ponieważ na serwerze tym zamieszczane będą nie tylko raporty, ale też interesujące zdjęcia i prezentacje. Liczne dokumenty przygotowywane przez Departament będą odpowiednio uporządkowane, a wewnętrzna wyszukiwarka będzie dodatkowo przyspieszała odnalezienie właściwego opracowania. Mam nadzieję, że zachęci to też wielu aptekarzy do intensywniejszej współpracy z Departamentem Spraw Zagranicznych NRA. Powinniśmy wykorzystywać nowoczesne rozwiązania technologiczne dla zwiększenia efektywności pracy oraz umożliwienia wielu członkom naszego samorządu poznania efektów naszej pracy.

 
Dziękuję.
 Zbigniew Solarz

 

Fot. Archiwum Piotr Bohater