Aerozoloterapia. Praca specjalizacyjna z farmacji aptecznej

Aerozoloterapia to podstawa leczenia chorób układu oddechowego. Jest jedną z najstarszych metod leczenia znaną już w starożytności. Stosowana w leczeniu astmy, infekcji oraz zapaleń górnych i dolnych dróg oddechowych, przewlekłych chorób płuc. Gwarantuje bezpośrednie podanie leków do dróg oddechowych, tym samym zwiększając skuteczność terapii i niwelując niepożądane działania obwodowe. Często tą drogą podawane są leki, które z różnych przyczyn nie mogą być podane doustnie czy dożylnie.

Ważnym elementem jest cykl oddechowy – zwłaszcza u dzieci – istotny jest także dobór inhalatora i technika inhalacji. Czas nebulizacji powinien być krótki (do 10 minut u dorosłych i 3 minuty u dzieci). Należy zachować zasady podstawowego łączenia leków w nebulizacji. Ważna jest także możliwość samodzielnego korzystania przez pacjentów z preparatów dostępnych bez recepty.

Cykl oddechowy jest istotnym elementem wpływającym na depozycję leku, a co za tym idzie skuteczność inhalacji.

Elementy wpływające na skuteczną nebulizację

A. odpowiedni dobór inhalatora i technika wykonania;

B. cykl oddechowy pacjenta;

C. stopień depozycji leku w płucach;

D. dawka leku;

E. czas nebulizacji.

Dobór nebulizatora i technika wykonania nebulizacji

Nebulizator powinien być dobrany indywidualnie do pacjenta, a także podawanego leku. Na rynku dostępne są:

– nebulizatory pneumatyczne: do pracy ciągłej, asystujące oddechowi, aktywowane wdechem, dozymetryczne – umożliwiają one podanie wszystkich rodzajów leków do nebulizacji;

– nebulizatory ultradźwiękowe – większa wydajność niż pneumatyczne, jednak rozrywanie cieczy przez ultradźwięki może powodować uszkodzenie cząsteczki leku;

– nebulizatory siateczkowe – krótki czas nebulizacji i niska objętość martwa. Bardzo wydajne i skuteczne, tworzą aerozol monodyspersyjny.

Na prawidłową technikę wykonania zabiegu składają się:

– przygotowanie nebulizatora do pracy

– przygotowanie pacjenta

– odpowiedni wybór ustnika lub maseczki

– pacjent powinien oddychać spokojnie, wolno i głęboko

– nebulizacja powinna trwać krótko – zwłaszcza u dzieci nie dłużej niż 3 minuty. [13]

Jaki powinien być odpowiedni nebulizator?

Przy wyborze nebulizatora należy zwrócić szczególną uwagę na:

– objętość aerozolu (przepływ powietrza przez nebulizator w litrach na minutę – l/min);

– zużycie roztworu;

– wielkość uzyskiwanego rozproszenia;

– certyfikaty (powinien je mieć każdy nebulizator);

– głośność nebulizatora;

Cykl oddechowy

Cykl oddechowy jest istotnym elementem wpływającym na depozycję leku, a co za tym idzie skuteczność inhalacji. Lek dostarczany jest do dróg oddechowych jedynie podczas wdechu. Zdecydowanie trudniejsza jest nebulizacja u dzieci, ze względu na nikłą koordynację oddechową. Im cykl oddechowy przebiega spokojniej, tym większa szansa na prawidłowe dostarczenie zamierzonej dawki do dróg oddechowych. [13]

Stopień depozycji leku w płucach

Na depozycję leku w płucach mają wpływ:

– wielkość i masa rozpraszanych cząsteczek (optymalnie 1–3 μm);

– długość i szybkość wdechu chorego (oddechy powinny być regularne, a wdech głęboki)

Dawka nominalna, a dawka zdeponowana

Dawka nominalna – jest to dawka deklarowana jaką przeznaczono do dostarczenia do organizmu. Jest to np. objętość ampułki z lekiem.
Dawka wyemitowana – wyznacza ją górna granica emisji inhalatora.
Dawka dostarczona – jest to dawka, która została dostarczona do dróg oddechowych.
Dawka zdeponowana – dawka, która została zatrzymana w drogach oddechowych, czyli faktycznie przyjęta dawka leku (ok. 30% dawki początkowej). [13]

Na objętość dawki zdeponowanej wpływają:

– dawka nominalna

– wielkość i masa cząsteczek leku

– technika inhalacji i cechy inhalatora

– wiek pacjenta (im pacjent młodszy, tym mniejsza depozycja)

– tor oddychania

Uwaga – opisane dawki nie są sobie równe, wskazane jest stosowanie najmniejszej skutecznej dawki leku.

U dzieci poniżej piątego roku życia niska dawka glikokortykosteroidów stosowanych w nebulizacji zdefiniowana jest jako 500 μg/dobę. Wydaje się, że w przypadku zaostrzeń i ostrych obturacyjnych chorób powinno się zastosować duże i średnie dawki, a w ostrych zapaleniach krtani – do 4000 μg/dobę. Tabela [13]

Substancja lecznicza	Inhalator	Średnia dawka dobowa (µg)	Maksymalna dawka dobowa (µg)
Dorośli i młodzież ≥ 12r.ż.
Budezonid	DPI	400-800	1600
Beklometazon	pMDI	200-400	4000
Cyklezonid	pMDI	160-320	640
Propionian flutykazonu	DPI	250-500	1000
Dzieci 6-11 lat
Budezonid	DPI	200-400	800
Budezonid	Nebulizator	500-1000	2000
Beklometazon	pMDI	100-200	400
Cyklezonid	pMDI	80-160	b.d.
Propionian flutykazonu	DPI	200-400	400

Czas nebulizacji

Na czas nebulizacji mają wpływ:

– stężenie leku – obniżone o ½ wydłuża czas dwukrotnie

– objętość roztworu – im większa, tym dłuższy czas trwania nebulizacji

– wydatek (wydajność ml/min) nebulizatora – im mniejszy, tym czas dłuższy

– rozcieńczanie roztworu – wydłuża czas zabiegu

Należy pamiętać, że im dłuższa nebulizacja, tym gorsza współpraca z pacjentem, szczególnie z dzieckiem.

Wskazania do nebulizacji

Wskazania do aerozoloterapii w chorobach oskrzeli i płuc:

zapalenia oskrzeli
mukowiscydoza
astma oskrzelowa
zespół zatokowo-oskrzelowy
stany po zapaleniach płuc, zwłaszcza odoskrzelowych
zakażenia grzybicze układu oddechowego
stany przed i po zabiegach operacyjnych

Wskazania do aerozoloterapii w chorobach górnych dróg oddechowych:

przewlekły nieżyt nosa i gardła
przewlekłe nieswoiste stany zapalne nosa, gardła i krtani z wydzieliną śluzowo-ropną
stany zapalne migdałków podniebiennych (nieoperacyjne)
alergiczny nieżyt nosa
nawracające i przewlekłe stany zapalne zatok bocznych nosa
przewlekły nieżyt krtani: zanikowy, przerostowy oraz stany wyczerpania głosowego
grzybice jamy ustnej, gardła i krtani
przewlekłe nieżyty trąbki słuchowej
stany pooperacyjne, np. po resekcji przegrody nosa, usunięciu polipów, wyłuszczeniu migdałków, zabiegach w obrębie nosa i zatok bocznych nosa. [15]

Przeciwwskazania do nebulizacji

Głównym przeciwwskazaniem są ostre stany zapalne dróg oddechowych i choroby zakaźne. Wiązać to należy m.in. z niekorzystnym działaniem samego aerozolu (nawet z soli fizjologicznej) na chorobowo zmienioną śluzówkę z tendencją do narastania obrzęku.

Przeciwwskazania do leczenia wziewnego górnych dróg oddechowych stanowią: większość ostrych chorób w obrębie nosa, gardła i krtani, zaostrzenia przewlekłych nieżytów przebiegających z podwyższoną temperaturą ciała oraz stany upośledzonej drożności wymagające leczenia operacyjnego, np. skrzywienie przegrody nosa, polipy nosa i krtani. Nie powinno stosować się aerozoloterapii w przypadkach przewlekłego ropnego zapalenia zatok bocznych nosa i migdałków, wymagających postępowania operacyjnego.

Aerozoloterapii w zakresie chorób oskrzeli i płuc nie stosuje się w przypadkach z objawami niewydolności krążenia, niewydolności oddechowej, klinicznie ciężko przebiegających zaostrzeniach przewlekłych chorób układu oddechowego, w gruźlicy, nowotworach i krwawieniach z dróg oddechowych. [15]

Środki ostrożności

Podawanie leków stymulujących receptor β-adrenergiczny powinno być ostrożne, zwłaszcza przy współistniejących chorobach układu krążenia. Przedawkowanie tych leków objawia się niepokojem, bólami głowy, drżeniem kończyn, kołataniem serca, a czasem i zapaścią.
Leki mukolityczne, zwłaszcza nowej generacji, mogą doprowadzić do gwałtownego upłynnienia wydzieliny oskrzelowej. Wystąpić to może szczególnie u małych dzieci, ze znacznym zaleganiem śluzu oraz zaburzeniami mechanizmów transportu śluzowo-rzęskowego. W takich przypadkach należy szybko odessać wydzielinę z dróg oddechowych za pomocą ssaka elektrycznego lub wodnego, jak również zastosować zabiegi drenażowe i inne metody rehabilitacyjne, mające na celu szybszą ewakuację wydzieliny.
U chorych z nadreaktywnością oskrzeli, astmą oskrzelową oraz u niemowląt i małych dzieci aerozol klasyczny może wywołać reakcję skurczową. W tych przypadkach konieczne jest stosowanie ciepłego aerozolu o temp. 30–37^oC, tzw. termoaerozolu.
U alergików przed rozpoczęciem inhalacji należy przeprowadzić dokładny wywiad, dotyczący ewentualnych uczuleń na leki, w celu ich eliminacji z kuracji wziewnej. [15]

Nebulizacja krok po kroku

Dokładnie umyć i osuszyć ręce.
Połączyć wszystkie części inhalatora według instrukcji. Podłączyć urządzenie do prądu.
Odmierzyć dawkę leku. Sprawdzić najmniejszą ilość płynu niezbędną do prawidłowego działania inhalatora. W sytuacji, gdy objętość leku jest mniejsza, należy go rozcieńczyć solą fizjologiczną. Najpierw dodać roztwór soli, a dopiero później lek.
Przed dodaniem leku do inhalatora wstrząsnąć ampułkę z lekiem.
Usiąść wygodnie w wyprostowanej pozycji. Nie należy wykonywać inhalacji podczas snu ani w pozycji leżącej.
Jeśli używany jest ustnik, ważne jest, aby oddychać przez usta, a nie przez nos. Jeśli używana jest maseczka, sprawdzamy czy dobrze przylega do twarzy.
Od czasu do czasu w czasie trwania nebulizacji należy wziąć głęboki wdech i zatrzymać go na 5-10 sekund.
Inhalację należy kontynuować do momentu usłyszenia charakterystycznego bulgotania – oznacza to, że kończy się roztwór. Można potrząsnąć nebulizatorem, aby ostatnie kropelki dostały się do pojemnika z roztworem do inhalacji. Nebulizacja trwa zazwyczaj od 5 do 10 minut. [11]

Urządzenia używane w nebulizacji

Inhalatory kieszonkowe

Do tej grupy zaliczamy inhalatory proszkowe i ciśnieniowe. Ogromną zaletą tych urządzeń są niewielkie rozmiary, dzięki czemu pacjent może mieć je zawsze przy sobie, by zaaplikować kolejną dawkę substancji leczniczej.

Inhalatory ciśnieniowe z podajnikiem (MDI)

Są to urządzenia zawierające lek w skompresowanej formie. Składają się z pojemnika pod ciśnieniem, w którym znajduje się substancja lecznicza i gaz. W skład inhalatora wchodzi także ustnik z mechanizmem uwalniającym lekarstwo. Po naciśnięciu przystawki znajdującej się w górnej części inhalatora, dochodzi do uwolnienia określonej dawki leku. Porcja preparatu podawana jest w postaci sprężonego gazu – aerozolu.

Bardzo ważne jest skoordynowanie oddechu. Jeśli jest to trudne, to zaleca się zastosowanie komory inhalacyjnej czyli tzw. spejsera – szczególnie u dzieci.

Prawidłowe wykonanie inhalacji

potrząśnięcie kanisterkiem i ustawienie pojemnika w pozycji pionowej
delikatny wydech
umieszczenie ustnika w jamie ustnej, między zębami, zaciśnięcie ust na urządzeniu
wraz z rozpoczęciem wdechu uruchomienie inhalatora poprzez naciśnięcie przystawki zlokalizowanej w górnej części urządzenia
powolne wdychanie uwolnionej dawki leku
wstrzymanie oddechu na 10 sekund lub tak długo jak to możliwe
przed użyciem inhalatora/przyjęciem kolejnej dawki należy odczekać co najmniej 60 sekund [16]

Inhalatory proszkowe (DPI)

Zawierają substancję leczniczą w postaci sproszkowanej. Są łatwiejsze w obsłudze od MDI, gdyż nie wymagają koordynacji oddechu. Agregaty cząsteczek substancji czynnej przekształcane są w aerozol pod wpływem powietrza przepływającego przez urządzenie.

Przepływ powietrza wytwarzany jest przez wdech pacjenta. Stosowanie tego typu inhalatorów niewskazane jest u chorych, którzy nie są w stanie wytworzyć odpowiednio wysokiego natężenia przepływu wdechowego.

W tej grupie możemy wyróżnić dwa podstawowe rodzaje urządzeń:

wymagające wykorzystania kapsułki z lekiem – kapsułkę umieszcza się w inhalatorze, przekłuwa za pomocą przycisków (zwykle dostępnych po bokach inhalatora) i wdycha uwolniony proszek;
zawierające zbiornik – zawiera kilkanaście dawek leku, który uwalniany jest zwykle za pomocą dźwigni przesuwającej dawki.

Prawidłowe podanie leku

Sprawdzić czy urządzenie jest czyste i czy ustnik jest wolny od zanieczyszczeń.
Odchylić głowę delikatnie do tyłu i wykonać wydech (wydech wykonujemy z dala od ustnika urządzenia).
Umieścić zęby na ustniku, zamknąć usta przy jednoczesnym upewnieniu się, że język nie będzie blokował wylotu urządzenia.
Wykonać szybki i głęboki wdechu (trwający 2-3 sekundy), co uaktywnia przepływ leku.
Wyjąć urządzenia z ust, wstrzymać oddech przez 10 sekund i dokonać powolny wydech. [16]

Nebulizatory

Są to urządzenia wytwarzające i dostarczające aerozol. Zostaje on wytworzony z ciekłej postaci leku przeznaczonej do procesu inhalacji. Przy zastosowaniu tych urządzeń nie jest konieczne koordynowanie oddechu, a jedynie spokojne, miarowe oddychanie.

Inhalatory pneumatyczne

Umożliwiają dostarczanie płynnego leku do dróg oddechowych za pomocą mgiełki lub gazu. Tego typu urządzeń używa się do podawania precyzyjnych dawek leku. Wydajność aerozolu wytworzonego w tych nebulizatorach jest stosunkowo mała i nie jest zalecana do nawilżania dróg oddechowych.

Parametry, które są niezbędne do uzyskania odpowiedniej efektywności inhalacji z wykorzystaniem tego urządzenia to: ciśnienie gazu nie niższe niż 1-3 atmosfery i objętość początkowa roztworu 2,5-5,0 ml. Inhalator pneumatyczny polecany jest do podawania glikokortykosteroidów, antybiotyków, mukolityków.

Inhalatory ultradźwiękowe

Aerozol w tego typu inhalatorach wytwarzany jest przez zastosowanie ultradźwięków o częstotliwości 1-2 MHz. Cząstki są stosunkowo małe, dlatego lepiej penetrują do oskrzeli i oskrzelików. To sprawia, że inhalacja z wykorzystaniem nebulizatorów ultradźwiękowych jest efektywniejsza od tej wykonywanej z wykorzystaniem inhalatorów pneumatycznych. Cząsteczki są małe, a ilość leku potrzebna do efektywnej nebulizacji niewielka.

Ten typ urządzeń stosowany jest przede wszystkim do nawilżania dróg oddechowych z wykorzystaniem soli fizjologicznej czy solanek. Można nimi również podawać preparaty mukolityczne. Nie jest zalecany do podawania glikokortykosteroidów.

Leki stosowane w nebulizacji

W nebulizacji stosujemy leki z kilku grup terapeutycznych. Ważna jest znajomość łączenia poszczególnych leków oraz kolejność ich podawania. Każdy lek wykazuje własne działanie terapeutyczne, a także działania niepożądane. Należy zwrócić uwagę, aby efekt terapeutyczny nie został skumulowany, ale również, aby zniwelować możliwe działania niepożądane.

Leki rozszerzające oskrzela

Bromek ipratropium -jest to pochodna atropiny, lek przeciwcholinergiczny, który rozszerza oskrzela i poprawia czynność płuc. Stosowany w leczeniu podtrzymującym stanów skurczowych oskrzeli w przebiegu POChP i astmy, jak również w leczeniu eozynofilowego zapalenia oskrzeli, mukowiscydozy, dysplazji oskrzelowo-płucnej i dyskinezy rzęsek. Należy zachować szczególną ostrożność u pacjentów z jaskrą, a także u tych z utrudnionym oddawaniem moczu. Jeśli przypadkowo dostanie się do oka należy je szybko przepłukać. Przy zaburzeniach widzenia konieczny jest kontakt z lekarzem. Stosowany jest w postaci kropli, które należy rozcieńczać z solą fizjologiczną.
Fenoterol -krótko działający agonista receptorów adrenergicznych β2, rozszerza oskrzela i pobudza klirens śluzowo-rzęskowy, ułatwiając usuwanie śluzu z oskrzeli. Fenoterol stosowany jest w postaci aerozolu wziewnego lub roztworu do wstrzykiwań i infuzji.
Salbutamol – organiczny związek chemiczny, wybiórczy agonista receptorów β2 w mięśniach gładkich oskrzeli. Powoduje rozkurcz oskrzeli w przypadku odwracalnego ich zwężenia i poprawę wentylacji płuc. Wpływ salbutamolu na receptory β1 w sercu jest niewielki. Występuje wyłącznie w preparatach jednoskładnikowych (roztwory do nebulizacji, aerozole wziewne, proszki do inhalacji, syropy, roztwory do wstrzykiwań i tabletki).

Glikokortykosteroidy

Budezonid – syntetyczny kortykosteroid o działaniu przeciwzapalnym. Jest stosowany w astmie oraz ostrym zapaleniu krtani u niemowląt i dzieci.
Propionian flutikazonu – jako rozwór do nebulizacji stosowany stosunkowo rzadko, szeroko natomiast w wielu innych preparatach, zarówno jednoskładnikowych, jak i złożonych, w postaci proszku do inhalacji, aerozolu wziewnego, aerozolu do nosa, kropli do nosa oraz maści.

Mukolityki

Ambroksol – jest lekiem sekretolitycznym z grupy mukolityków. Leki te stosuje się w przypadku nadmiernej produkcji lepkiego śluzu w drogach oddechowych. W warunkach prawidłowych wydzielina dróg oddechowych pełni funkcję ochronną – zapobiega wyschnięciu błony śluzowej i umożliwia prawidłową czynność rzęsek nabłonka. Ponadto zwiększa ilość wydzielanego śluzu, zmniejsza jego lepkość i ułatwia odkrztuszanie. W postaci roztworu do nebulizacji ambroksol stosowany jest w leczeniu ostrych i przewlekłych chorób płuc, przebiegających z zaburzeniami wydzielania i odkrztuszania zalegającej wydzieliny. Lek ten można rozcieńczać w stosunku 1:1 roztworem soli fizjologicznej. Nie powinno się go stosować przed snem.
Dornaza α – rekombinowany ludzki enzym hydrolizujący składniki plwociny, znacznie zmniejszający jej lepkość u chorych cierpiących na mukowiscydozę.

Antybiotyki

Tobramycyna – antybiotyk aminoglikozydowy, w postaci roztworu do nebulizacji stosowany jest do leczenia przewlekłych zakażeń płuc wywołanych przez Pseudomonas aeruginosa u chorych na mukowiscydozę.
Kolistyna (kolistymetat sodu) – antybiotyk peptydowy z grupy polimyksyn. W postaci roztworu do nebulizacji stosowany jest u dzieci, młodzieży i dorosłych z mukowiscydozą w leczeniu przewlekłych zakażeń Pseudomonas aeruginosa.

Wskazówki:

– pacjenci stosujący GKS powinni po każdej inhalacji przepłukać usta lub umyć zęby;

– przygotowując nebulizację najpierw należy dodać roztwór soli fizjologicznej, a dopiero później lek;

– przy wydawaniu leków wziewnych należy upewnić się, że pacjent wie jak powinien je stosować.

Łączenie leków

Istnieje kilka zasad w łączeniu leków wziewnych, jednak należy pamiętać że ostateczna decyzja należy do lekarza zlecającego terapię.

Przy podawaniu leków rozszerzających oskrzela i glikokortykosteroidów lub mukolityków, zwykle najpierw podaje się leki rozszerzające oskrzela, a po 15 minutach, działające przeciwzapalnie sterydy lub mukolityki. Czasami lekarz sugeruje jednoczesne podanie obu leków.
Bromek ipratropium można łączyć z salbutamolem, sterydami i ambroksolem.
Nie zaleca się łączenia dwóch leków z tej samej grupy – np. preparatu złożonego z bromku ipratropium i fenoterolu nie powinno łączyć się z salbutamolem.
Sterydy można łączyć praktycznie z większością leków (poza lekami z tej samej grupy czy ambroksolem).
Ambroksol łączy się z bromkiem ipratropium, a także w preparatach łączonych występuje z fenoterolem oraz salbutamolem. [17]

Czy łączymy?	ipratropium	ipratropum + fenoterol	salbutamol	budezonid	propionian flutikazonu	NaCl hipertoniczne	ambroksol
ipratropium	–	–	TAK	TAK	TAK	NIE	TAK
ipratropium + fenoterol	–	–	NIE	TAK	NIE	NIE	TAK
salbutamol	TAK	NIE	–	TAK	TAK	NIE	TAK
budezonid	TAK	TAK	TAK	–	NIE	TAK	NIE
propionian flutikazonu	TAK	NIE	TAK	NIE	–	NIE	NIE
sól hipertoniczna	NIE	NIE	NIE	NIE	NIE	–	NIE
ambroksol	TAK	TAK	TAK	NIE	NIE	NIE	–

Leki do inhalacji dostępne bez recepty

Ważną rolę w leczeniu wielu chorób oddechowych odgrywa inhalacja wykonywana przy pomocy dostępnych bez recepty preparatów. Mogą być one stosowane zarówno do nawilżania błon śluzowych, jak i rozrzedzania zalegającej wydzieliny.

Izotoniczny roztwór chlorku sodu:

– nawilża błony śluzowe

– służy do oczyszczania dróg oddechowych

– jest stosowany przy wysuszonej śluzówce, suchym kaszlu, zalegającej wydzielinie

– może służyć do rozcieńczania leków do nebulizacji (wlewamy do nebulizatora jako pierwszy)

– można go stosować kilka razy dziennie

Hipertoniczny roztwór chlorku sodu:

– upłynnia śluz i ułatwia odkrztuszanie

– może być polecany pacjentom z POChP i mukowiscydozą, przy mokrym kaszlu z utrudnionym odkrztuszaniem

– ze względu na działanie obkurczające przy podaniu na błony śluzowe nosa może łagodzić katar

– stosować rano i w południe, nigdy przed snem

Roztwór chlorku sodu z dodatkiem kwasu hialuronowego:

– nawilża i oczyszcza drogi oddechowe

– dodatek kwasu hialuronowego działa nawilżająco i łagodząco

– polecany przy suchym i uporczywym kaszlu, podrażnieniach gardła i krtani

– nie stosować do rozcieńczania leków

– nie nadaje się do użycia w nebulizatorach siateczkowych i ultradźwiękowych

– inhalacje te mogą zwiększać skuteczność antybiotyków

Roztwory ektoiny:

– ektoina jest naturalnym związkiem organicznym produkowanym przez bakterie, umożliwiającym im przetrwanie w niekorzystnych warunkach

– nie wchłania się przez błony śluzowe, dlatego po zastosowaniu tworzy barierę ochronną na ich powierzchni

– stosowany wspomagająco w leczeniu stanów zapalnych oraz objawów chorób układu oddechowego

– dawka maksymalna to dwa razy dziennie po 2,5 ml

– nie stosować przed snem

– nie nadaje się do rozcieńczania leków

– przy konieczności inhalacji innymi preparatami zachować odstęp co najmniej 15 minut [11]

Ze względu na ryzyko nadkażenia bakteryjnego, nie należy przechowywać preparatów z solą fizjologiczną po otwarciu – są one przeznaczone do jednorazowego użytku.

W inhalacjach bez recepty stosowane są również olejki eteryczne i napary z ziół. Należy ich używać w postaci inhalacji parowych, nigdy za pomocą nebulizatora.

mgr farmacji Kamila Kujawiak

kierownik specjalizacji: mgr farmacji Michał Gałka

Piśmiennictwo:

Karolewicz B., Pluta J., Haznar D. (2009) Nebulizacja jako metoda podawania leków. Terapia i Leki 65(4): 291-304.
Glikokortykosteroidy w nebulizacji – między lekiem, inhalatorem i pacjentem. Prof. zw. dr hab. n. med. Andrzej Emeryk, dr n. med. Justyna Emeryk
Pirożyński M.: Nebulizacja – bezpieczeństwo. Klinika Pediatryczna 2015, 23: 3–12
Sybilski A. (2015) Nebulizacja praktyczna w pytaniach i odpowiedziach. Terapia reprint z nr 6 z 2/2015 str. 1-9.
Małecka B., Barczykowska E., Lewicka M. (2016) Aerozoloterapia w praktyce zawodowej pielęgniarki pediatrycznej. Journal of Education, Health and Sport 6(8): 67-84.
Cichocka-Jarosz E. (2001) Technika i zasady stosowania leków w nebulizacji w leczeniu chorób dolnych dróg oddechowych u dzieci. Medycyna Praktyczna Pediatria (online)
Silveri S. et al.: Inhaled hipertonic saline +hyaluronic acid (HSHA) and HS alone in patients Cystic Fibrasis a 2 years retrospective analysis in Treviso’s CF Unit. European Respiratory Journal. 2017.
Moore R. et al.: Use f medication nebulizers in children. UpToDate, 2017
Pietrzak J. et al.: Terapia inhalacyjna u dzieci. Pediatr. Med. Rodz, 2014
Pirożyński M., Florkiewicz E., Bodasiński J. i wsp.: Calculation of the delivered dose in patients undergoing nebulized asthma therapy. Respir Drug Deliv Europe2017, 2: 269–272.
Zeszyty apteczne „Choroby dróg oddechowych z perspektywy farmaceuty”. Wydawnictwo opieka.farm, 2019
Nebulizacja w pytaniach i odpowiedziach. Dr nauk medycznych Adam J. Sybilski.
Dekalog nebulizacji. Adam J. Sybilski
Pirożyński M.: Rozcieńczać czy nie rozcieńczać? Oto jest pytanie. Klinika Pediatryczna 2014, 22:7090–7091.
Aerozoloterapia w chorobach układu oddechowego u dzieci, Jerzy Alkiewicz
Wytyczne dotyczące prawidłowej inhalacji. Aptekarz.pl, Agata Zięba
Inhalacja i nebulizacja – zasady, rodzaje i bezpieczeństwo terapii. Aptekarz Polski O. Wronikowka, B. Budzyńska
Inhalator – rodzaje. Inhalator ciśnieniowy, proszkowy, pneumatyczny i ultradźwiękowy https://www.poradnikzdrowie.pl
Kamin W., Erdnuss F., Kramer I.: Inhalation solutions: Which ones may be mixed? Physico-chemical compatibility of drug solutions in nebulizers – Update 2013, in Journal of cystic Fibrosis, 2013.