09.2010 – „Rumianek pospolity w chorobach skóry.”
wrzesień 2010, nr 49/27 online
RUMIANEK POSPOLITY
W CHOROBACH SKÓRY

Rumianek lekarski (syn. pospolity, prawdziwy, Chamomilla recutita, Matricaria recutita, Matricaria chamomilla) pochodzi z południowej i wschodniej Europy oraz Azji Mniejszej. Aktualnie spotkać go można w całej Europie, w Polsce występuje często na łąkach i nieużytkach. Ze względu na duże zapotrzebowanie surowca jest on uprawiany także na plantacjach.
Działanie przeciwzapalne i przeciwalergiczne rumianku związane jest z hamowaniem uwalniania histaminy, pobudzeniem czynności układu makrofagów oraz wzmaganiem aktywności fagocytowej leukocytów. Olejkowi także przypisywane jest działanie korzystne na skórę i błony śluzowe.
Wyprysk endogenny (egzema endogenicum, egzema) – jest jedną z najczęstszych chorób alergicznych skóry. Schorzenie może mieć charakter ostry lub przewlekły. Wykwitem podstawowym jest tzw. grudka wysiękowa lub pęcherzyk (tej fazie może towarzyszyć intensywny świąd). Następstwem pęcherzyków są drobne sączące nadżerki, tzw. studzienki, następnie pojawiają się strupy. W okresie cofania się zmian skórnych obserwujemy lekkie zaczerwienienie i złuszczanie naskórka. W łagodnej postaci wyprysk ustępuje bez pozostawienia śladu, cechować go może jednak nawrotowość. W przypadkach przewlekłych obserwować możemy zgrubienie oraz szorstkość skóry. W zależności od fazy oraz przebiegu wyprysku endogennego stosuje się często leki przeciwhistaminowe, miejscowo przeciwzapalne, kortykosteroidy (faza ostra). Nie bez znaczenia jest także właściwa pielęgnacja skóry. W leczeniu wyprysku endogennego można także wspomagająco stosować mieszanki ziołowe zawierające koszyczek rumianku.
W receptariuszach zielarskich jest wiele przykładów recept ziołowych zawierających koszyczek rumianku o wskazaniach dermatologicznych. Poniżej przedstawiono wybrane przykłady mieszanek ziołowych:
Equisetii Herba (Ziele skrzypu)
Salviae Folium (Liść szałwii) aa 100,0
Calendulae Flos (Kwiat nagietka) 50,0
MDS. 5 kopiastych łyżek wsypać do 2 litrów wrzącej wody, gotować w ciągu 5 minut. Odwar stosować do przemywania zaognionych miejsc, względnie do kąpieli – 2 razy w tygodniu przy wyprysku endogennym.
Tormentillae Rhiz. (Kłącze pięciornika)
Salicis Cort. (Kora wierzby)
Quercus Cort. (Kora dębu)
Arnicae Anth. (Koszyczek arniki)
Chamomillae Anth. (Koszyczek rumianku pospolitego) aa 50,0
MDS. 4 łyżki mieszaniny ziół zalać ¾ l wody, gotować 5 minut, odstawić na pół godziny. Odwarem robić ciepłe okłady na miejsca zaatakowane wypryskiem endogennym.
Thymi Herba (Ziele tymianku)
Salviae Fol. (Liść szałwii)
Chamomillae Anth. (Koszyczek rumianku pospolitego) aa
MDS. Odwar z łyżki na szklankę wody. Do okładów i przemywań. Działanie odkażające, przeciwzapalne i przeciwbakteryjne w wyprysku endogennym.
Chamomillae Anth. (Koszyczek rumianku pospolitego)
Arnicae Flos (Kwiatostan arniki) aa
Chamomillae Anth. (Koszyczek rumianku pospolitego)
Salviae Fol. (Liść szałwii)
Salicis Cort. (Kora wierzby)
Arnicae Anth. (Kwiatostan arniki) aa
Salviae Fol. (Liść szałwii)
Plantaginis lanc. Fol. (Liść babki lancetowatej) aa 100,0
Chamomillae Anth. (Koszyczek rumianku pospolitego)
Calendulae Flos (Kwiat nagietka) aa 50,0
Arnicae Anth. (Kwiatostan arniki)
Chamonillae Anth. (Koszyczek rumianku pospolitego)
Salicis Cort. (Kora wierzby) aa 50,0
MDS. 4 łyżki mieszaniny ziół zalać 1 litrem wody, gotować 5 minut. Po 10 minutach przecedzić. Odwarem robić okłady przy trądziku różowatym.
Należy pamiętać o tym, że terapię ziołową należy skonsultować z lekarzem lub farmaceutą. Nie należy podejmować samodzielnego leczenia. W przypadku wystąpienia reakcji alergicznych stosowanie jakichkolwiek mieszanek ziołowych należy bezwzględnie przerwać.
adiunkt
w Katedrze i Zakładzie Farmakognozji
z Pracownią Roślin Leczniczych,
Uniwersytet Medyczny w Lublinie
Fot. Fotolia.com/Agatha Lemon
Piśmiennictwo:
1. Lamer-Zarawska E., Kowal-Gierczak B, Niedworok J.: Fitoterapia i leki roślinne. PZWL, Warszawa 2007.
2. Van Wyk B.E., Wink M.: Rośliny lecznicze świata. Recka I., Glensk M., Kowalczyk A i wsp. (red.). MedPharm Polska, Wrocław 2008.
3. Wawrzyniak E.: Leczenie ziołami. Przed. Poligraf.-Wyd. Contrast, Warszawa 1992.
4. Wolski T., Baj T., Ludwiczuk A.: Uwagi o współczesnej fitoterapii. Ekstrakty i preparaty roślinne w dermatologii. Panacea, 4, 20-23, 2003.