09.2008 – „Aktualne informacje z wybranych krajów europejskich oraz z USA.
Aktualne Francja: Jak już wiadomo, od lica br. rząd francuski zezwolił na samoobsługową sprzedaż niektórych produktów leczniczych w aptekach. Oczywiście decyzja ta dotyczy wybranych kategorii produktów leczniczych. Samoobsługowa sprzedaż tych produktów nie jest obligatoryjna dla aptek. W sprawie samoobsługowej sprzedaży porozumiały się w dniu 15 styczna br. Związek Francuskich Aptekarzy i Ministerstwo Zdrowia Francji. Lista produktów objętych taką formą sprzedaży została ustalona przy uwzględnieniu opinii francuskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Produktów Leczniczych (AFSSAPS). Na liście znalazły się następujące grupy produktów leczniczych: środki przeciwbólowe, przeciwkaszlowe, zapobiegające i łagodzące objawy przeziębienia, preparaty stosowane w dolegliwościach przewodu pokarmowego i żołądka, niektóre krople oczne oraz środki stosowane w nikotynowej terapii zastępczej. Pozostaje sprawą otwartą, czy kolejne z ponad 3 tys. francuskich preparatów OTC trafi na listę dostępnych w sprzedaży samoobsługowej. W ten sposób Ministerstwo Zdrowia Francji opowiada się za liberalizacją rynku farmaceutycznego i poprawą możliwości wyboru stwarzanego pacjentom przez apteki. Nie bez znaczenia jest związana ze sprzedażą samoobsługową możliwość porównywania cen na produkty lecznicze bezpośrednio oczami pacjentów. Jednak najważniejszym celem rządu jest poprawa świadomości zdrowotnej oraz zwiększenie stopnia samoleczenia w społeczeństwie francuskim. O niskim stopniu tego zjawiska mają świadczyć publikowane dane dotyczące średniorocznego spożycia preparatów OTC na mieszkańca. Podaje się, że Francuzi wydają na te cele 26 euro podczas, gdy Polacy 30, Anglicy 43, a Włosi i Niemcy po 60 euro. Francuskie społeczeństwo zaopatruje się w 23 tys. aptek ogólnodostępnych, a na jedną aptekę przypada około 2,8 tys. mieszkańców. „Rząd francuski pragnie zwiększyć możliwości wyboru oraz poprawić dostępność produktów leczniczych swemu społeczeństwu, jednak w żaden sposób nie idzie to w parze z bezpieczeństwem, jakie gwarantują apteki” – takimi słowami podsumowują tę sprawę francuscy aptekarze.
Węgry: Zupełnie inną drogę liberalizacji rynku farmaceutycznego przyjął rząd węgierski. Ministerstwo Zdrowia opublikowało listę 420 preparatów OTC, które mogą być sprzedawane poza aptekami. Nie wyrażono natomiast zgody na samoobsługową sprzedaż tych preparatów. Muszą one znajdować się w zabezpieczonych gablotach, czy szafach ekspedycyjnych, niedostępnych dla pacjentów i pod bezpośrednią kontrolą sprzedawcy, który dodatkowo odpowiada za obrót tymi produktami. Do czasu liberalizacji węgierskiego systemu aptecznego (rok 2007) w kraju tym funkcjonowało około 2 tys. aptek, z których 1700 było w rękach niezależnych aptekarzy. Resztę w liczbie około 130 stanowiły apteki dużych sieci, takich jak Pharmanova/Merckle czy Phoenix. W międzyczasie otworzyło się szereg nowych, bardzo dobrze i nowocześnie wyposażonych aptek sieciowych. W roku 2008 przewiduje się włączenie do rynku dalszych graczy detalicznych takich jak Spar/Interspar z 200 punktami wydawania, sieci drogeryjnych Rossmann (również 200 punktów) i Schlecker (35 punktów) oraz Muller z nieznaną jeszcze liczbą punktów obsługi.
Aktualną liczbę aptek sieciowych oraz ich umiejscowienie przedstawia tabela poniżej
Właściciel Umiejscowienie Liczba aptek
Tesco Supermarkety 70
Auchan Supermarkety 10
DM Sklepy drogeryjne 200
MOL/OMV/SHLL Stacje benzynowe 600
Belgia, Francja, Niemcy: Dwie o spółdzielczym statusie hurtownie farmaceutyczne Sanacorp/Niemcy i CERP Rouen/Francja zamierzają stworzyć przeciwwagę dla konkurencji, która tworzy, lub w przyszłości będzie tworzyła własne sieci apteczne. W tym celu obie w/w hurtownie powołały do działania spółkę o nazwie Millenium S.p.a. z siedzibą w Bolonii. Zadaniem tej firmy będzie działanie na rzecz i występowanie w imieniu prywatnych właścicieli aptek z Belgii, Francji i Niemiec. Jak do tej pory, zaopatrując 12 tysięcy aptek w trzech w/w krajach firma osiąga roczne obroty rzędu 5,4 mld. euro. Dla porównania w tym samym okresie (rok 2007) obroty spółki Celesio wyniosły 17,7 mld. Euro, a największej hurtowni w Europie – Phoenix osiągnęły poziom 20,7 mld. Euro.
USA: Północnoamerykański gigant internetowej sprzedaży produktów farmaceutycznych Medco Health Solutions (obroty w roku 2007 wyniosły 28 mld. euro), wg niektórych źródeł posiada większościowe udziały w wiodącej w sprzedaży internetowej w Europie holenderskiej spółce „Europa Aphoteek Venloo”. Zdaniem wielu obserwatorów branży farmaceutycznej poprzez ścisłą współpracę miedzy niemiecką siecią drogeryjną „dm” a Europa Apotheek władze amerykańskiej firmy pragną osiągnąć znaczący wzrost obrotów w Europie. Przede wszystkim zależy im na zwiększeniu obrotów w zakresie leków na receptę, do czego ma przyczynić się nowa strategia przyjmowania zamówień i dostaw realizacji leków do mieszkań pacjentów. Słowami Klausa Gritschnedera – założyciela Europa Apotheek oraz Davida Israela – szefa działu rozwoju Medco, „dzięki współpracy z amerykańskim partnerem Europa Apotheek zajmie w bardzo krótkim czasie wiodącą pozycję na niemieckim rynku farmaceutycznym. Zarządzanie całością działań cały czas pozostaje w rekach większościowego właściciela, podkreślił Israel. Medco nie ukrywa także, iż plany firmy polegają m.in. na wejściu na kolejne rynki europejskie.
Szwajcaria: Mająca swoją siedzibę w zachodniej Szwajcarii grupa aptekarska „Capitole” zrzeszająca według danych na koniec 2007 roku 61 aptek i perfumerii przez ostanie lata sukcesywnie powiększała swój zasięg, kupując od 6 do 10 przedsiębiorstw rocznie. W międzyczasie firma ta przyłączyła także do swej sieci inne podobne grupy, jak „Amavita” i „Sunstore”. W roku 2004 Phoenix przejął w spółce Capitole 19,5 % udziałów, a ostatnio w kwietniu 2008 roku wykupił pozostałą część od założyciela tej firmy Pascala Blanquet’a stając się jej wyłącznym właścicielem.
Chorwacja: Od 7 kwietnia 2008 roku sieć drogeryjna z Zagrzebia „dm” oferuje około 700 produktów OTC i wiele innych produktów do tej pory dostępnych wyłącznie w chorwackich aptekach. W chorwackiej filii „dm” testującej sprzedaż produktów OTC na te cele wydzielonych zostało 34 m2. Zatrudniona została jedna farmaceutka, której zadaniem jest udzielanie informacji pacjentom. Po fazie testów również w pozostałych drogeriach sieci „dm” na terenie całej Chorwacji wprowadzone zostaną stoiska z produktami OTC. Wypowiadając się w tej sprawie Prezes „dm” w Austrii, Rudolf Bauer stwierdził, iż ma nadzieję, że za dwa lata także w austriackiej sieci powszechnie dostępne będą produkty lecznicze.
Wielka Brytania: Państwowy system zdrowia w Wielkiej Brytanii podąża w nowym kierunku. Obok „mini aptek” w supermarketach powinni być także dostępni praktykujący lekarze rodzinni (lekarze podstawowej opieki zdrowotnej), którzy późnymi wieczorami lub w weekendy ubezpieczonym klientom brytyjskiej służby zdrowia mogliby udzielać porad lekarskich. W podobnej formie ma być także dostępna dla osób ubezpieczonych opieka pielęgniarska. Jednym zdaniem rzecz dotyczy zabezpieczenia podstawowych porad ambulatoryjnych i pielęgniarskich w czasie, gdy przychodnie i praktyki lekarskie są nieczynne. Jak podają brytyjskie media do końca 2008 roku otwartych zostanie 80 tego typu jednostek.
Francja: Hurtownie zmuszone są szukać oszczędności, gdyż francuski rząd zamierza obniżyć z 6,2% do 5,8% marżę hurtową na produkty lecznicze. Rząd liczy na to, że rocznie z tego powodu uzyska 70 mln. euro oszczędności. Niżej podane liczby charakteryzują sytuację francuskich dystrybutorów:
– Hurtownie zaopatrują 23 tysiące francuskich aptek 2 – 3 dostawami dziennie.
– 70 % dostaw stanowią leki nie podlegające refundacji. Jest to około 1,8 miliarda opakowań leków,
– Trzy hurtownie dzielą między siebie około 80 % rynku. Są to OCP – córka Celesio, Alliance Healthcare – należąca do angielskiej Grupy Alliance-Boots oraz CERP Rouen, która uznawana jest przez apteki jako najlepiej z nimi współpracującą. Jako konkurenci hurtowni zaczynają występować producenci, którzy swoje nierefundowane produkty lecznicze coraz częściej dostarczają sami do aptek. Podczas gdy w roku 2003 udział takich dostaw wynosił zaledwie 9%, to aktualnie sięga on 15%.
Fot. Olga Sierpniowska
