03.2009 – „Globalna Konferencja FIP n.t. przyszłości farmacji szpitalnej.”
marzec 2009. nr 30/8 online
GLOBALNA KONFERENCJA FIP
n.t. PRZYSZŁOŚCI FARMACJI SZPITALNEJ
Konferencja pod powyższym tytułem odbyła się w dniach 30 i 31 sierpnia 2008 r. w Bazylei, jako wydarzenie towarzyszące 68. Międzynarodowemu Kongresowi Farmacji i Nauk Farmaceutycznych FIP. Podstawowymi celami Konferencji było: (1) stworzenie wśród liderów farmacji szpitalnej na całym świecie wspólnej wizji przyszłości praktyki farmacji szpitalnej, (2) określenie celów strategicznych globalnego postępu farmacji szpitalnej, które będą odpowiednie dla potrzeb uczestniczących w konferencji państw oraz (3) rozpoznanie możliwości współpracy globalnej, która ułatwi każdemu państwu osiągniecie celów farmacji szpitalnej.
Do udziału w Konferencji zaproszono z każdego państwa członkowskiego ONZ po jednym delegacie, jako oficjalnego przedstawiciela danego państwa, upoważnionego do udziału w pracach grup roboczych i głosowania nad uzgodnionymi oświadczeniami dotyczącymi stosowania leków w szpitalach, roli farmaceutów szpitalnych i praktyki farmacji szpitalnej. Osobą reprezentującą Polskę był niżej podpisany. W Konferencji mogły też uczestniczyć inne, zainteresowane osoby, ale nie miały one prawa głosu. Ogółem w Konferencji uczestniczyło 348 osób reprezentujących 98 państw.
W trakcie przygotowywania Konferencji Sekcja Farmacji Szpitalnej FIP zamówiła u ekspertów wskazanych przez Komitet Organizacyjny sześć opracowań przeglądowych n.t. różnych aspektów farmacji szpitalnej. Pięć przeglądów dotyczyło kolejnych etapów procesu stosowania leków w szpitali: zaopatrzenia, przepisywania, przygotowywania i dystrybucji, podawania i monitorowania. Szóste opracowanie dotyczyło zasobów ludzkich i szkolenia w farmacji szpitalnej.
Każdy uczestnik Konferencji został przypisany do jednej z grup roboczych zajmujących się powyższymi tematami. Jego zadaniem było zapoznanie się z odpowiednim opracowaniem oraz zgłoszenie swoich uwag i propozycji do zapisu konkretnych projektów oświadczeń i przesłanie pocztą elektroniczną liderowi tematu (który był jednocześnie autorem opracowania). Tak by było można wstępnie uzgodnić wstępną wersję tych oświadczeń jeszcze przed przyjazdem do Bazylei. W czasie Konferencji, w trakcie dyskusji w grupach roboczych opracowano ostateczny kształt oświadczeń, które zostały następnie niemal jednogłośnie przegłosowane na sesji plenarnej przez uprawnionych uczestników. Przyjęto 75 oświadczeń obejmujących wszystkie sześć wspomnianych wcześniej tematów. Pełny tekst tych oświadczeń będzie opublikowany w nr 1/2009 Farmacji szpitalnej w Polsce i na Świecie. W tym miejscu podaję najważniejsze z nich:
Nadrzędnym celem farmaceutów szpitalnych jest optymalizacja efektów terapeutycznych uzyskiwanych przez pacjenta poprzez rozsądne, bezpieczne, skuteczne, właściwe i efektywne kosztowo stosowanie leków.
We wszystkich działaniach związanych ze stosowaniem leków w szpitalu należy przestrzegać 5. następujących zasad: właściwy pacjent, właściwy lek, właściwa dawka, właściwa droga podania i właściwy czas podania.
Głównym Farmaceutą/Kierownikiem Apteki powinien być doświadczony farmaceuta odpowiedzialny za koordynację rozsądnego, bezpiecznego, skutecznego, właściwego i kosztowo-efektywnego stosowania leków w szpitalu.
Wszystkie recepty powinny być przeglądane, interpretowane i uprawomocniane przez farmaceutę przed zdyspensowaniem leku i jego podaniem pacjentowi.
Proces zaopatrzenia w leki musi być przejrzysty, profesjonalny i etyczny, tak by zapewniał sprawiedliwość, łatwość dostępu i odpowiedzialność wobec odpowiednich organów zarządzających i prawnych.
Szpitale powinny wykorzystywać system receptariuszy (lokalnych, regionalnych i/lub krajowych) powiązany z standardowymi wytycznymi, protokołami i sposobami leczenia opierającymi się na najlepszych dostępnych dowodach.
Przygotowanie wspomnianych wcześniej opracowań i oświadczeń poprzedził globalny przegląd praktyki farmacji szpitalnej na całym świecie. Odpowiedzi na rozpisaną ankietę otrzymano z 85 państw reprezentujących 83% populacji światowej, uzyskując szeroki obraz aktualnego stanu i sytuacji farmacji szpitalnej. Wyniki tego przeglądu wskazują, że w dominującym modelu praktyki farmacji szpitalnej personel farmaceutyczny tylko częściowo kontroluje proces stosowania leków (41% państw); w 13% państw nie ma w ogóle farmaceutów szpitalnych, a w 45% państw istnieją poważne ich niedobory spowodowane brakiem wykwalifikowanych kadr. Respondenci z słabo rozwiniętych państw informowali o znacznych trudnościach w uzyskiwaniu podstawowych leków szpitalnych w porównaniu z państwami wyżej rozwiniętymi.
Andrew Grey, Prezes Sekcji Farmacji Szpitalnej FIP w wystąpieniu kończącym Konferencję powiedział: Farmaceuci szpitalni zajęli dzisiaj stanowisko dotyczące swojej przyszłości. Stwierdzili wyraźnie, że jako zawód są gotowi przyjąć odpowiedzialność za wszystkie leki znajdujące się w szpitalu. Zwracając się do uczestników Konferencji powiedział: Kolejne kro-ki… będą należały do Was…. czy uczynicie przyjęte oświadczenia rzeczywistością w każdym z Waszych państw, dla dobra ludzi, którym służymy.
Wszystkie omówione w tym artykule materiały i dokumenty Konferencji zostały opublikowane w specjalnym numerze American Journal of Health-System Pharmacy (vol. 66, supl. 3), który ukazał się z datą 1 marca 2009 r.
W artykule wstępnym do tego numeru, autorzy (członkowie Komitetu Organizacyjne-go Konferencji) stwierdzają, że liderzy farmacji szpitalnej na całym świecie powinni starannie przestudiować materiały konferencyjne i jak najszybciej zacząć zastanawiać się nad tym w jaki sposób przeprowadzić transformację obecnej praktyki w usługi kliniczne poprawiające zdrowie pacjentów leczonych lekami. W pracy tej mogą wykorzystać, jako wzorzec, doświadczenia Konferencji Globalnej. Powinni określić typowe kroki w ewolucji farmacji szpitalnej, tak, by osiągnąć zamierzone cele. Warto też zaprosić do współpracy w opracowywaniu wizji klinicznych usług farmacji szpitalnej lekarzy i pielęgniarki, dyrektorów szpitali, nauczycieli akademickich oraz rządowe władze zdrowia. Im więcej farmaceutów na całym świecie będzie miało podobną wizję swojej przyszłości i im więcej z nich będzie miało pasję i wytrwałość w pracy nad urzeczywistnieniem tej wizji, ich marzenia spełnią się. Opieka nad pacjentem w szpitalach poprawi się, bo będą w niej uczestniczyć farmaceuci szpitalni.
Do udziału w Konferencji zaproszono z każdego państwa członkowskiego ONZ po jednym delegacie, jako oficjalnego przedstawiciela danego państwa, upoważnionego do udziału w pracach grup roboczych i głosowania nad uzgodnionymi oświadczeniami dotyczącymi stosowania leków w szpitalach, roli farmaceutów szpitalnych i praktyki farmacji szpitalnej. Osobą reprezentującą Polskę był niżej podpisany. W Konferencji mogły też uczestniczyć inne, zainteresowane osoby, ale nie miały one prawa głosu. Ogółem w Konferencji uczestniczyło 348 osób reprezentujących 98 państw.
W trakcie przygotowywania Konferencji Sekcja Farmacji Szpitalnej FIP zamówiła u ekspertów wskazanych przez Komitet Organizacyjny sześć opracowań przeglądowych n.t. różnych aspektów farmacji szpitalnej. Pięć przeglądów dotyczyło kolejnych etapów procesu stosowania leków w szpitali: zaopatrzenia, przepisywania, przygotowywania i dystrybucji, podawania i monitorowania. Szóste opracowanie dotyczyło zasobów ludzkich i szkolenia w farmacji szpitalnej.
Każdy uczestnik Konferencji został przypisany do jednej z grup roboczych zajmujących się powyższymi tematami. Jego zadaniem było zapoznanie się z odpowiednim opracowaniem oraz zgłoszenie swoich uwag i propozycji do zapisu konkretnych projektów oświadczeń i przesłanie pocztą elektroniczną liderowi tematu (który był jednocześnie autorem opracowania). Tak by było można wstępnie uzgodnić wstępną wersję tych oświadczeń jeszcze przed przyjazdem do Bazylei. W czasie Konferencji, w trakcie dyskusji w grupach roboczych opracowano ostateczny kształt oświadczeń, które zostały następnie niemal jednogłośnie przegłosowane na sesji plenarnej przez uprawnionych uczestników. Przyjęto 75 oświadczeń obejmujących wszystkie sześć wspomnianych wcześniej tematów. Pełny tekst tych oświadczeń będzie opublikowany w nr 1/2009 Farmacji szpitalnej w Polsce i na Świecie. W tym miejscu podaję najważniejsze z nich:
Nadrzędnym celem farmaceutów szpitalnych jest optymalizacja efektów terapeutycznych uzyskiwanych przez pacjenta poprzez rozsądne, bezpieczne, skuteczne, właściwe i efektywne kosztowo stosowanie leków.
We wszystkich działaniach związanych ze stosowaniem leków w szpitalu należy przestrzegać 5. następujących zasad: właściwy pacjent, właściwy lek, właściwa dawka, właściwa droga podania i właściwy czas podania.
Głównym Farmaceutą/Kierownikiem Apteki powinien być doświadczony farmaceuta odpowiedzialny za koordynację rozsądnego, bezpiecznego, skutecznego, właściwego i kosztowo-efektywnego stosowania leków w szpitalu.
Wszystkie recepty powinny być przeglądane, interpretowane i uprawomocniane przez farmaceutę przed zdyspensowaniem leku i jego podaniem pacjentowi.
Proces zaopatrzenia w leki musi być przejrzysty, profesjonalny i etyczny, tak by zapewniał sprawiedliwość, łatwość dostępu i odpowiedzialność wobec odpowiednich organów zarządzających i prawnych.
Szpitale powinny wykorzystywać system receptariuszy (lokalnych, regionalnych i/lub krajowych) powiązany z standardowymi wytycznymi, protokołami i sposobami leczenia opierającymi się na najlepszych dostępnych dowodach.
Przygotowanie wspomnianych wcześniej opracowań i oświadczeń poprzedził globalny przegląd praktyki farmacji szpitalnej na całym świecie. Odpowiedzi na rozpisaną ankietę otrzymano z 85 państw reprezentujących 83% populacji światowej, uzyskując szeroki obraz aktualnego stanu i sytuacji farmacji szpitalnej. Wyniki tego przeglądu wskazują, że w dominującym modelu praktyki farmacji szpitalnej personel farmaceutyczny tylko częściowo kontroluje proces stosowania leków (41% państw); w 13% państw nie ma w ogóle farmaceutów szpitalnych, a w 45% państw istnieją poważne ich niedobory spowodowane brakiem wykwalifikowanych kadr. Respondenci z słabo rozwiniętych państw informowali o znacznych trudnościach w uzyskiwaniu podstawowych leków szpitalnych w porównaniu z państwami wyżej rozwiniętymi.
Andrew Grey, Prezes Sekcji Farmacji Szpitalnej FIP w wystąpieniu kończącym Konferencję powiedział: Farmaceuci szpitalni zajęli dzisiaj stanowisko dotyczące swojej przyszłości. Stwierdzili wyraźnie, że jako zawód są gotowi przyjąć odpowiedzialność za wszystkie leki znajdujące się w szpitalu. Zwracając się do uczestników Konferencji powiedział: Kolejne kro-ki… będą należały do Was…. czy uczynicie przyjęte oświadczenia rzeczywistością w każdym z Waszych państw, dla dobra ludzi, którym służymy.
Wszystkie omówione w tym artykule materiały i dokumenty Konferencji zostały opublikowane w specjalnym numerze American Journal of Health-System Pharmacy (vol. 66, supl. 3), który ukazał się z datą 1 marca 2009 r.
W artykule wstępnym do tego numeru, autorzy (członkowie Komitetu Organizacyjne-go Konferencji) stwierdzają, że liderzy farmacji szpitalnej na całym świecie powinni starannie przestudiować materiały konferencyjne i jak najszybciej zacząć zastanawiać się nad tym w jaki sposób przeprowadzić transformację obecnej praktyki w usługi kliniczne poprawiające zdrowie pacjentów leczonych lekami. W pracy tej mogą wykorzystać, jako wzorzec, doświadczenia Konferencji Globalnej. Powinni określić typowe kroki w ewolucji farmacji szpitalnej, tak, by osiągnąć zamierzone cele. Warto też zaprosić do współpracy w opracowywaniu wizji klinicznych usług farmacji szpitalnej lekarzy i pielęgniarki, dyrektorów szpitali, nauczycieli akademickich oraz rządowe władze zdrowia. Im więcej farmaceutów na całym świecie będzie miało podobną wizję swojej przyszłości i im więcej z nich będzie miało pasję i wytrwałość w pracy nad urzeczywistnieniem tej wizji, ich marzenia spełnią się. Opieka nad pacjentem w szpitalach poprawi się, bo będą w niej uczestniczyć farmaceuci szpitalni.
dr n. farm Jerzy ŁAZOWSKI
