06.2012 – „Nowoczesne metody podawania substancji leczniczych przez skórę.”

czerwiec 2012, nr 70/48

 

NOWOCZESNE METODY PODAWANIA

 

SUBSTANCJI LECZNICZYCH PRZEZ SKÓRĘ

 

W NOWYCH OBSZARACH TERAPEUTYCZNYCH

 

NA PRZYKŁADZIE

 

TRANSDERMALNYCH SYSTEMÓW

 

TERAPEUTYCZNYCH (TTS)

 

 

   Transdermalne (przezskórne) systemy terapeutyczne (TTS – ang. Transdermal Therapeutic Systems) definiowane są jako elastyczne, wielowarstwowe plastry o zróżnicowanym kształcie i rozmiarach, zawierające jedną lub kilka substancji leczniczych. TTS przeznaczone są do stosowania na skórę niezmienioną chorobowo w celu podawania substancji leczniczych do krążenia ogólnego, po ich przeniknięciu przez barierę skórną. Czas aplikacji, a w konsekwencji działania TTS, wynosi od 12 do 3 godzin, a nawet do 7 dni. W okresie tym TTS zapewnia stałe stężenie substancji leczniczej we krwi.

 

 

   Aplikacja przezskórna leków pozwala wyeliminować niektóre problemy związane z przyjmowaniem ich drogą doustną. Transdermalne systemy terapeutyczne – już z definicji – zapewniają stałe, terapeutyczne stężenie substancji leczniczej we krwi, co ma istotne znaczenie kliniczne. Stężenie takie utrzymuje się przez cały czas aplikacji systemu, który może wynosić nawet do 1 tygodnia. Ułatwia to leczenie chorób przewlekłych. TTS poprawiają jakość życia i zwiększają wygodę aplikacji leków. Największą korzyścią wynikającą z aplikacji leków w postaci TTS jest zwiększenie bezpieczeństwa terapii. Podana przezskórnie substancja lecznicza nie jest rozkładana w przewodzie pokarmowym, co umożliwia uzyskanie efektu terapeutycznego przy zastosowaniu niższych dawek niż doustne. Dzięki  temu  zmniejsza się możliwość wystąpienia działań niepożądanych. Usunięcie systemu ze skóry powoduje natychmiastowe przerwanie leczenia.

 

 Zastosowanie TTS w różnych obszarach terapeutycznych

   Pierwszym systemem transdermalnym zarejestrowanym na początku lat 80-tych w USA przez FDA [1] był system zawierający skopolaminę, stosowany w zapobieganiu objawom choroby lokomocyjnej oraz system z nitrogliceryną stosowaną w chorobie niedokrwiennej serca. System ten wpłynął na zmniejszenie ryzyka zawału mięśnia sercowego. To spowodowało, że zaczęto szukać leków w innych obszarach terapeutycznych, które mogłyby być podawane w taki sam sposób. Aktualnie trwają badania nad poszerzeniem obszarów podania leków w TTS. Dzisiaj dostępne są w postaci systemu transdermalnego leki z różnych dziedzin medycyny.

 

 Uwagi dotyczące stosowania TTS

 
   TTS przeznaczone są do stosowania na czystą, suchą i nieowłosioną skórę. Powierzchnia skóry przeznaczona do aplikacji TTS nie może być chorobowo zmieniona, uszkodzona, podrażniona i napromieniona. Należy unikać miejsc narażonych na ucisk i tarcie. TTS musi być naklejany w miejscach ściśle wskazanych przez producenta danej substancji leczniczej. Skórę przed aplikacją systemu należy umyć czystą wodą i dokładnie osuszyć. Nie należy stosować mydła i innych detergentów.

   TTS należy przechowywać tylko w oryginalnych opakowaniach. Opakowanie bezpośrednie systemu należy otwierać tuż przed samym użyciem, poprzez rozerwanie boku opakowania. Folię zabezpieczającą należy usuwać nie dotykając powierzchni uwalniania, a system naklejać na skórę dociskając delikatnie dłonią. Po aplikacji dłonie należy umyć. TTS powinien być używany tylko przez ściśle określony i wskazany przez wytwórcę czas. W wypadku przypadkowego odklejenia się systemu, może być on niezwłocznie powtórnie naklejony, jeśli powierzchnia uwalniania nie została zanieczyszczona. Powierzchnię uwalniania zużytych TTS, w których zawsze znajduje się pewna nie wchłonięta ilość leku, należy zabezpieczyć – na przykład sklejając system „na pół”.

   Stosowanie TTS może wywołać objawy niepożądane – podrażnienie, pokrzywkę, świąd i pieczenie w miejscu aplikacji, dlatego leczenie przewlekłe z zastosowaniem TTS wymaga zmian miejsc aplikacji. Opisane reakcje mają zazwyczaj przebieg łagodny i ustępują samoistnie po kilku dniach.

Autor tekstu – dr hab. Krzysztof Cal, prof. nadzw. – jest pracownikiem Katedry i Zakładu Farmacji Stosowanej Wydziału Farmaceutycznego z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej Uniwersytetu Medycznego w Gdańsku.

 

 

[1] FDA – U.S Food and Drug Administration  – Agencja ds. Żywności i Leków. W Stanach Zjednoczonych jest naczelną organizacją, która zajmuje się kontrolą środków spożywczych i leków. Jest jedną z najbardziej rygorystycznych instytucji  na świecie, która przeprowadza kontrole ww. środków i substancji leczniczych.