Panorama samorządu aptekarskiego „extra”

Treść „Panoramy samorządu aptekarskiego extra” składa się z wybranych materiałów publikowanych w 2018 roku na stronie internetowej Naczelnej Izby Aptekarskiej w serwisie AKTUALNOŚCI. 

9 stycznia, na początku mijającego roku na stanowisko ministra zdrowia został powołany Łukasz Szumowski. Gratulując tej nominacji pani Elżbieta Piotrowska-Rutkowska, prezes Naczelnej Rady Aptekarskiej powiedziała: -„liczę na to, że nowy minister zdrowia nada odpowiedni priorytet rozpoczętym pracom zmierzającym do stworzenia stabilnego otoczenia prawnego dla farmaceutów, wypracowania rozwiązań dotyczących polityki lekowej Państwa, ustawy o zawodzie, czy opieki farmaceutycznej”. Jedno z tych zadań zostało zrealizowane. 18 września Rada Ministrów przyjęła przedłożony przez ministra zdrowia dokument „Polityka Lekowa Państwa 2018-2022”. Dwie kluczowe dla aptekarstwa regulacje, tj. ustawa o zawodzie oraz w sprawie opieki farmaceutycznej przechodzą na najbliższy rok.

Podążając tropem zmian kadrowych, które dokonały się w 2018 roku, 4 czerwca miało miejsce powołanie Pawła Piotrowskiego na funkcję Głównego Inspektora Farmaceutycznego, a 20 czerwca Grupa Farmaceutyczna Unii Europejskiej wybrała Michała Byliniaka, wiceprezesa Naczelnej Rady Aptekarskiej na prezydenta PGEU na kadencję w 2019 roku.

Z tymi awansami można powiązać opublikowany w lutym 2018 roku ranking najbardziej wpływowych osób, które wywarły pozytywny wpływ na system ochrony zdrowia w 2017 roku. Siódme miejsce w tej hierarchii przypadło pani prezes Elżbiecie Piotrowskiej-Rutkowskiej, a na miejscu 51. uplasował się Marek Tomków, wiceprezes NRA.

13 lutego roku został zarejestrowany Związek Aptekarzy Pracodawców Polskich Aptek (ZAPPA). Marcin Wiśniewski, lider grupy założycielskiej zapowiedział, że „ZAPPA zajmie się wszystkim, z czym mają problem aptekarze – właściciele aptek”. Fakt powstania Związku skomentował Tomasz Leleno, rzecznik prasowy Naczelnej Izby Aptekarskiej – ”Wyrażamy wolę i chęć współpracy z przedstawicielami związku, szczególnie w zakresie projektów budujących potencjał polskiego aptekarstwa”.

8 marca opublikowano rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 lutego 2018 roku w sprawie ciągłych szkoleń farmaceutów zatrudnionych w aptekach lub hurtowniach farmaceutycznych.

12 kwietnia 2018 NIA publikuje obszerną informację Ewy Steckiewicz-Bartnickiej, koordynatora komisji ds. farmacji szpitalnej NRA o działalności Europejskiego Stowarzyszenia Farmacji Szpitalnej (EAHP), którego członkiem jest Naczelna Izba Aptekarska. Częścią informacji jest omówienie Raport z działalności – 2017/2018 rok oraz udostępnienie tekstu Raportu w całości.

16 kwietnia NIA wydała komunikat w sprawie stosowania przepisów UE o ochronie danych osobowych (RODO) przypominając, że ogólne rozporządzenie o ochronie danych (RODO) podlega bezpośredniemu stosowaniu od dnia 25 maja 2018 roku przez wszystkie podmioty w Polsce, w tym również podmioty prowadzące apteki.

18 kwietnia Elżbieta Piotrowska-Rutkowska, prezes Naczelnej Rady Aptekarskiej została powołana w skład Rady Społecznej ogólnonarodowej debaty „Wspólnie dla Zdrowia” na temat przyszłości ochrony zdrowia, którą zainicjował minister zdrowia Łukasz Szumowski. Zdaniem Pani Prezes warto pamiętać, że to właśnie farmaceuci stoją na pierwszej linii kontaktu z pacjentem – „Naszą rolę widzimy przede wszystkim w stopniowym podnoszeniu komfortu zdrowotnego pacjentów, dlatego tak ważne jest wprowadzenie do aptek opieki farmaceutycznej. Tego typu usługi umożliwią pacjentom dostęp do profesjonalnych porad oraz przyczynią się do skrócenia kolejek do lekarzy oraz odciążenia całego systemu”.

18 kwietnia weszło w życie rozporządzenie Ministra Zdrowia z dna 13 kwietnia 2018 roku w sprawie recept. Z tekstu rozporządzenia usunięto kontrowersyjne zapisy, które pierwotnie nakładały na farmaceutę obowiązek określania na recepcie poziomu odpłatności za lek w przypadku, gdy nie zrobi tego lekarz.

21 maja w siedzibie Ministerstwa Zdrowia odbyła się konferencja prasowa „Pierwsza rocznica „Apteki dla Aptekarza” z udziałem Marcina Czecha, wiceministra zdrowia oraz Marka Tomkowa, wiceprezesa Naczelnej Rady Aptekarskiej. Oceniając skutki tej regulacji z trzech perspektyw – pacjentów, rynku farmaceutycznego oraz farmaceutów – można dostrzec wiele pozytywnych efektów, widocznych już po roku obowiązywania tych przepisów. Z perspektywy pacjenta – apteki powstają tam, gdzie są potrzebne, z perspektywy rynkowej – następuje uspokojenie i równowaga, a z perspektywy farmaceuty ma miejsce podwójna odpowiedzialność.  

Wprowadzone zmiany w pigułce

Zgodnie z przepisami, nową aptekę może prowadzić tylko farmaceuta lub farmaceuci w ramach wybranych spółek osobowych (tzw. „Apteka dla Aptekarza”). W przypadku nowych placówek obowiązują kryteria geograficzno-demograficzne przy ich powstawaniu, a więc 3 tysiące mieszkańców w danej gminie na jedną aptekę oraz odległość między sąsiadującymi placówkami, która wynosi co najmniej 500 metrów. To kryterium nie będzie jednak obowiązywać, jeśli nowa apteka powstanie w odległości 1 km od obecnie istniejącej. Ten zapis rozwiązuje wątpliwości co do powstawania nowych aptek wszędzie tam, gdzie nie będą spełnione kryteria demograficzne, w szczególności na terenach wiejskich i małych miejscowościach.

24 maja Naczelna Izba Aptekarska udostępniła farmaceutom „Poradnik prawny dotyczący stosowania w aptece przepisów RODO” opracowany przez zespół prawników z Biura Prawnego NIA.

17 lipca opublikowano w Dzienniku Ustaw ustawę z dnia 7 czerwca 2018 roku o zmianie ustawy – Prawo farmaceutyczne oraz niektórych innych ustaw.

16 sierpnia Naczelna Izba Aptekarska i Narodowy Instytut Leków zorganizowały kampanię informacyjną o nazwie „Uwaga na leki”. Leki są nieodłączną częścią każdej terapii, ratują ludzkie zdrowie i życie. Nie ma osoby, która nigdy nie zażyła choć jednej tabletki, czy nie wypiła łyżeczki syropu. Wszyscy korzystają z medykamentów, ale nie wszyscy wiedzą, jak się z nimi obchodzić. Analiza zachowań i przyzwyczajeń pacjentów pokazuje, że nieświadomie narażają swoje zdrowie i ryzykują skuteczność terapii. Pierwszą odsłoną kampanii był temat właściwego przechowywania leków. Kampanii poświęcona jest strona www.uwaganaleki.pl. Znajdują się tam jasne wytyczne dotyczące postępowania z lekami i najczęściej zadawane pytania.  Świadomość zagrożeń to bezcenna wiedza, która może mieć wpływ na bezpieczeństwo osób zażywających leki.

Druga odsłona tej kampanii została zainicjowana 8 listopada. Temat przewodni tej trwającej aktualnie edycji – „Grypa i przeziębienie. Jak bezpiecznie przetrwać sezon infekcji wirusowych?”.

20 sierpnia Naczelna Izba Aptekarska wydała komunikat w sprawie zawierania umów przez farmaceutów w związku z prowadzeniem przez nich aptek ogólnodostępnych, w wyniku, których tracą oni kontrolę nad prowadzona apteką. Komunikat Naczelnej Izby Aptekarskiej jest przestrogą dla wszystkich farmaceutów przed pochopnym zawieraniem umów, które ograniczą samodzielność i niezależność farmaceutów na rzecz których wydane zostało zezwolenie.

4 września podczas Forum Ekonomicznego w Krynicy odbyła się debata na temat „e-Recepta: początek e-rewolucji w polskiej ochronie zdrowia – od teorii do praktyki”. W dyskusji udział wzięli: Janusz Cieszyński, wiceminister zdrowia; Wanda Wnuk, wiceminister cyfryzacji, Bartłomiej Wnuk, dyrektor CSIOZ; Elżbieta Piotrowska-Rutkowska, prezes Naczelnej Rady Aptekarskiej; Urszula Jaworska, prezes Fundacji Urszuli Jaworskiej; Paweł Żuk, prezes zarządu Centrum Medyczno-Diagnostycznego Sp. z o.o. oraz Jarosław Fedorowski z  Polskiej Unii Szpitali.

10 września opublikowano List otwarty prezes Naczelnej Rady Aptekarskiej do techników farmaceutycznych. Autorka listu, którego intencją było odniesienie się do intencjonalnych prób skłócenia środowiska techników farmaceutycznych z środowiskiem farmaceutów napisała in fine „Nie jesteśmy wrogami, wręcz przeciwnie, jesteśmy przyjaciółmi i jesteśmy sobie nawzajem potrzebni”.

13 września opublikowano rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 11 września 2018 roku zmieniające rozporządzenie w sprawie recept.

25 września poinformowano, że laureatem plebiscytu „Farmaceuta Roku” organizowanego przez Magazyn Aptekarski został Marek Tomków, wiceprezes Naczelnej Rady Aptekarskiej.

27 września odbyły się w Warszawie uroczyste obchody Ogólnopolskiego Dnia Aptekarza. Obchody rozpoczęły się mszą świętą w intencji farmaceutów i ich rodzin odprawioną w bazylice Świętego Krzyża w Warszawie. Druga część wydarzeń odbywała się w gościnnych progach warszawskiego teatru Palladium. W sali teatralnej zasiedli aptekarze ze wszystkich okręgowych izb aptekarskich, a wśród nich farmaceuci, którym za szczególne osiągnięcia władze państwowe nadały ordery i odznaczenia, a Naczelna Rada Aptekarska wyróżniła honorowymi medalami lub tytułami za zasługi dla chwały, pożytku i rozwoju aptekarstwa. Obecni byli też honorowi goście, których łączą z środowiskiem farmaceutycznym ścisłe relacje.

Rolę gospodarza spotkania pełniła Elżbieta Piotrowska-Rutkowska, prezes Naczelnej Rady Aptekarskiej. Po powitaniu uczestników spotkania Pani Prezes wygłosiła do zebranych przemówienie, w którym zarysowała panoramę prac i dokonań samorządu aptekarskiego i Naczelnej Izby Aptekarskiej w trakcie minionego roku oraz przedstawiła rysujące się przed farmaceutami i samorządem aptekarskim perspektywy rozwoju. – „W zeszłym roku naszym sukcesem była „Apteka dla Aptekarza”. „Wspomniana nowelizacja prawa farmaceutycznego uzyskała nie tak dawno prestiżowy tytuł kamienia milowego polskiej farmacji” – powiedziała Pani Prezes. Kolejne wątki jej wystąpienia wybiegały w przyszłość. – „Głęboko wierzę, że tak jak „Apteka dla Aptekarza” była naszym sukcesem w 2017 roku, tak samo ustawa o zawodzie farmaceuty okaże się sukcesem 2018 i 2019 roku. Nie zdradzę chyba tajemnicy, jeśli powiem, że resortowy zespół powołany przez Pana Ministra ds. opracowania projektu tej ustawy zakończył właśnie pracę i w najbliższym czasie projekt trafi już do konsultacji społecznych.

Dla nas wszystkich ten akt prawny ma wyjątkowe znaczenie. Przez wielu farmaceutów jest on postrzegany nie tylko, jako „kamień milowy” polskiej farmacji, ale również fundament, czy też filar służący do budowy opieki farmaceutycznej w naszym kraju. Jesteśmy zdeterminowani, aby wieloletnie zaległości w tym obszarze jak najszybciej nadrobić.

W następnej części, która miała charakter seminaryjny uczestnicy spotkania mieli okazję wysłuchać trzech wykładów, które przedstawili zagraniczni goście.

Jednym z mówców podczas spotkania był Marcin Czech, wiceminister zdrowia. W wystąpieniu Pana Ministra padły zapewnienia: – „Pracujemy, żeby wzmocnić rolę aptekarza, który jest częścią służby zdrowia. Temu służy ustawa o zawodzie. Prace nad tą ustawą są na ukończeniu” – oświadczył minister Czech. 

Finałem spotkania była ceremonia wręczenia odznaczeń państwowych oraz wyróżnień samorządowych. Kontynuacją ogólnopolskich obchodów Dnia Aptekarza była międzynarodowa konferencja pod nazwą „V4 PharmForum” zorganizowana przez Naczelną Izbę Aptekarską 28 września. Prelegentami podczas konferencji byli przedstawiciele samorządów aptekarskich z krajów, które utworzyły w łonie UE tzw. Grupę Wyszechradzką.

5 października Naczelna Izba Aptekarska zabrała głos w sprawie szczepień. -„W obliczu publicznej dysputy, jaka toczy się w Sejmie w związku z pracami nad ustawą znoszącą obowiązkowe szczepienia, przedstawiciele Naczelnej Rady Aptekarskiej chcieliby dołożyć swój głos do burzliwej dyskusji, która podzieliła opinię publiczną. Zmiany, które zakłada procedowany projekt ustawy, z całą pewnością stwarzają niebezpieczeństwo i mogą przynieść nieodwracalne w skutkach konsekwencje. Nie ma skuteczniejszej metody ochrony przed chorobami zakaźnymi niż szczepienia” – to początek wpisu opublikowanego na stronie NIA.

8 października. Naczelna Izba Aptekarska odparła zarzuty Porozumienia Pracodawców Ochrony Zdrowia, jakoby szczepionki przynoszone przez pacjentów z aptek stanowiły zagrożenie dla zdrowia lub życia.

10 października w Ministerstwie Zdrowia odbyła się wspólna konferencja prasowa wiceministra zdrowia Janusza Cieszyńskiego oraz Elżbiety Piotrowskiej-Rutkowskiej, prezes Naczelnej Rady Aptekarskiej. W trakcie spotkania omówiono warunki deklaracji dotyczącej wsparcia finansowego dla aptek, niezbędnego do terminowego wdrożenia projektu e-Recepta.

19 października opublikowano rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 12 października 2018 r. w sprawie zapotrzebowań oraz wydawania z apteki produktów leczniczych, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego i wyrobów medycznych.

28 listopada CSIOZ zachęciło apteki i punkty apteczne do przetestowania e-recepty. CSIOZ udostępnił każdej z aptek pakiet e-recept pozwalający zweryfikować poprawność komunikacji pomiędzy apteką a systemem P1.

7 grudnia. Począwszy od tego dnia odbywają się we współpracy z okręgowymi izbami aptekarskimi bezpłatne szkolenia z praktycznych aspektów realizacji e-recepty w systemie aptecznym. Szkolenia adresowane są do pracowników aptek i punktów aptecznych. Podczas szkoleń przedstawiane są dwa kluczowe zagadnienia: E-recepta w Polsce i Europie – aktualny stan prawny, korzyści z e-recepty; Proces realizacji recepty elektronicznej i recepty papierowej po 1 stycznia 2019 roku – aspekty praktyczne.

Szkolenia te są prowadzone w formie warsztatów. Prowadzącymi zajęcia są trenerzy z Naczelnej Izby Aptekarskiej we współpracy z ekspertami Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia. – „Dziękuję Naczelnej Izbie Aptekarskiej oraz regionalnym okręgowym izbom aptekarskim za życzliwą współpracę. Bez was transformacja cyfrowa nie jest możliwa. Jak każda zmiana, również ta, wymaga czasu i zrozumienia wszystkich stron zaangażowanych w proces” – mówił Janusz Cieszyński, wiceminister zdrowia. Spotkania będą kontynuowane w 2019 roku.