05.2010 – „Certyfikacja w opiece farmaceutycznej.”
maj 2010, nr 46/24 online
CERTYFIKACJA W OPIECE FARMACEUTYCZNEJ
Z końcem stycznia bieżącego roku minęły trzy lata od momentu przyjęcia przez Naczelną Radę Aptekarską i Zarząd Główny Polskiego Towarzystwa Farmaceutycznego dokumentu określającego zasady sprawowania opieki farmaceutycznej w Polsce. Strategia Wdrażania Opieki Farmaceutycznej w Polsce* – tak brzmi oficjalna nazwa tego dokumentu – stanowi swego rodzaju przełom w dotychczasowej praktyce zawodowej polskich farmaceutów. Po opublikowaniu strategii z roku na rok rośnie w naszym kraju zainteresowanie farmaceutów działaniami w zakresie opieki farmaceutycznej. Jest to możliwe dzięki (poza wyżej wymienionym dokumentem) kilku innym, niezmiernie ważnym sprawom. Pisałem już o tym wcześniej kila razy, dlatego w tym miejscu tylko wymienię te moim zdaniem najważniejsze czynniki, które znacząco wpłynęły na wzrost zainteresowania opieką farmaceutyczną:
– upowszechnienie definicji opieki farmaceutycznej, która znalazła swoje miejsce w ustawie Prawo farmaceutyczne i jest wymieniana jako jedna z usług, jakie mogą wykonywać wyłącznie farmaceuci pracujący w aptekach,
– opieka farmaceutyczna znalazła swoje znaczące miejsce w standardach nauczania na wydziałach farmaceutycznych w Polsce,
– znakomita większość szkoleń, w ramach szkoleń ciągłych dla farmaceutów pracujących w aptekach i hurtowniach farmaceutycznych, poświęcona jest tematyce opieki farmaceutycznej,
– w programach kursów specjalizacyjnych w zakresie farmacji aptecznej jednym z jej modułów jest opieka farmaceutyczna,
– coraz większa grupa farmaceutów wprowadza w swej codziennej praktyce opiekę farmaceutyczną, jako jedną z najważniejszych usług oferowanych w aptekach, w których pracują,
– rozwija się i coraz sprawniej działa pilotażowy program prowadzenia i wspomagania opieki farmaceutycznej FONTIC** – oparty na współpracy między farmaceutami, a naukowcami pracującymi nad upowszechnianiem, doskonaleniem i wspieraniem opieki farmaceutycznej w Polsce,
– pojawiła się ogromna liczba publikacji z zakresu opieki farmaceutycznej (artykuły i opracowania naukowe, skrypty i podręczniki akademickie, książki), których autorami są polscy naukowcy oraz – co niesłychanie ważne – koleżanki i koledzy pracujących w aptekach.
– opieka farmaceutyczna znalazła swoje znaczące miejsce w standardach nauczania na wydziałach farmaceutycznych w Polsce,
– znakomita większość szkoleń, w ramach szkoleń ciągłych dla farmaceutów pracujących w aptekach i hurtowniach farmaceutycznych, poświęcona jest tematyce opieki farmaceutycznej,
– w programach kursów specjalizacyjnych w zakresie farmacji aptecznej jednym z jej modułów jest opieka farmaceutyczna,
– coraz większa grupa farmaceutów wprowadza w swej codziennej praktyce opiekę farmaceutyczną, jako jedną z najważniejszych usług oferowanych w aptekach, w których pracują,
– rozwija się i coraz sprawniej działa pilotażowy program prowadzenia i wspomagania opieki farmaceutycznej FONTIC** – oparty na współpracy między farmaceutami, a naukowcami pracującymi nad upowszechnianiem, doskonaleniem i wspieraniem opieki farmaceutycznej w Polsce,
– pojawiła się ogromna liczba publikacji z zakresu opieki farmaceutycznej (artykuły i opracowania naukowe, skrypty i podręczniki akademickie, książki), których autorami są polscy naukowcy oraz – co niesłychanie ważne – koleżanki i koledzy pracujących w aptekach.
Jako jednego ze współautorów Strategii, osobiście niezmiernie cieszą mnie wspomniane wyżej fakty. Powyższe potwierdza także sens podjętych przed kilku laty działań. Śmiało można stwierdzić, że praca Zespołu nie poszła na marne.
Jednak, aby w pełni opieka przyniosła oczekiwane rezultaty, brakuje jeszcze kilku elementów, które niewątpliwie wymagają podjęcia pilnych działań. Są one w obecnej chwili niezbędne, by opieka farmaceutyczna mogła pomyślnie się rozwijać zgodnie z założeniami zawartymi w Strategii. Jedno z brakujących ogniw to sprawa certyfikacji działań w zakresie opieki farmaceutycznej. W związku z tym, jak również z powodu ogromnej liczby działań, które nie zawsze spełniają założenia opieki farmaceutycznej zgodne z wymogami zawartymi w Strategii, dostrzegam także pilną potrzebę koordynacji wszelkich działań w ramach opieki farmaceutycznej w Polsce łącznie z bardzo ważnymi elementami, jakimi są inwentaryzacja i monitorowanie. Aby zrozumieć lepiej tę potrzebę w tym miejscu przypomnę ten fragment Strategii, który bezpośrednio odnosi się do procesu certyfikacji:
Jednak, aby w pełni opieka przyniosła oczekiwane rezultaty, brakuje jeszcze kilku elementów, które niewątpliwie wymagają podjęcia pilnych działań. Są one w obecnej chwili niezbędne, by opieka farmaceutyczna mogła pomyślnie się rozwijać zgodnie z założeniami zawartymi w Strategii. Jedno z brakujących ogniw to sprawa certyfikacji działań w zakresie opieki farmaceutycznej. W związku z tym, jak również z powodu ogromnej liczby działań, które nie zawsze spełniają założenia opieki farmaceutycznej zgodne z wymogami zawartymi w Strategii, dostrzegam także pilną potrzebę koordynacji wszelkich działań w ramach opieki farmaceutycznej w Polsce łącznie z bardzo ważnymi elementami, jakimi są inwentaryzacja i monitorowanie. Aby zrozumieć lepiej tę potrzebę w tym miejscu przypomnę ten fragment Strategii, który bezpośrednio odnosi się do procesu certyfikacji:
3.6. Certyfikacja w opiece farmaceutycznej
Certyfikacja obejmuje kilka niezbędnych elementów szkolenia i finalne uznawanie kwalifikacji specjalisty w opiece farmaceutycznej. Elementy procesu szkolenia upoważniające do ubiegania się o nadanie certyfikatu obejmują szkolenia, udokumentowane umiejętności sprawowania opieki farmaceutycznej, udokumentowane i zaprezentowane przed organem certyfikującym doświadczenie, rezultaty i wnioski z praktycznej realizacji opieki farmaceutycznej. Certyfikat, dyplom specjalista w opiece farmaceutycznej uzyska osoba, która spełni uznane przez komisję certyfikującą powyższe warunki. Komisja będzie organem ustanowionym przez NRA i PTFarm., które podjęły pracę nad przygotowaniem i wdrożeniem Strategii Opieki Farmaceutycznej i powołały w tym celu specjalny Zespół. Uwzględniając znajomość problemów i strategii opieki farmaceutycznej przez członków tego Zespołu mogliby oni stanowić skład podstawowy komisji certyfikującej.
Certyfikacja obejmuje kilka niezbędnych elementów szkolenia i finalne uznawanie kwalifikacji specjalisty w opiece farmaceutycznej. Elementy procesu szkolenia upoważniające do ubiegania się o nadanie certyfikatu obejmują szkolenia, udokumentowane umiejętności sprawowania opieki farmaceutycznej, udokumentowane i zaprezentowane przed organem certyfikującym doświadczenie, rezultaty i wnioski z praktycznej realizacji opieki farmaceutycznej. Certyfikat, dyplom specjalista w opiece farmaceutycznej uzyska osoba, która spełni uznane przez komisję certyfikującą powyższe warunki. Komisja będzie organem ustanowionym przez NRA i PTFarm., które podjęły pracę nad przygotowaniem i wdrożeniem Strategii Opieki Farmaceutycznej i powołały w tym celu specjalny Zespół. Uwzględniając znajomość problemów i strategii opieki farmaceutycznej przez członków tego Zespołu mogliby oni stanowić skład podstawowy komisji certyfikującej.
Korzyści z uzyskania certyfikatu obejmują wyróżnienie, udokumentowane preferencje przy kierowaniu na staże przed i podyplomowe, promocję apteki i zjawiska opieki farmaceutycznej, satysfakcję, a w perspektywie korzyści przy negocjacjach z płatnikami refundacji produktów leczniczych, obniżenie kosztów leczenia i poprawę jakości życia pacjentów.
Przedstawiam także załącznik nr 2 (OTWÓRZ ZAŁĄCZNIK) do Strategii, który określa system szkoleń w zakresie opieki farmaceutycznej, którego ostatecznym elementem jest certyfikacja. Otrzymanie certyfikatu stanowi zatem uwieńczenie pewnego podstawowego zakresu działań każdego farmaceuty, zaangażowanego w sprawę opieki farmaceutycznej. Mówiąc dokładnie certyfikat wydany konkretnemu farmaceucie ma potwierdzić, że przeszedł on odpowiedni zakres szkoleń (podstawowych i specjalistycznych), wykonał w określonym przedziale czasu wymaganą liczbę zadań praktycznych, wziął udział w dostatecznej liczbie warsztatów praktycznych, konferencji szkoleniowo – tematycznych, zdobywając przy tym odpowiednią liczbę punktów edukacyjnych. W konsekwencji pozwala to danemu farmaceucie na złożenie wniosku o przyznanie certyfikatu. Wolą autorów Strategii było, aby potwierdzenie – certyfikat przyznawany konkretnemu farmaceucie, a nie aptece, w której wykonuje on zawód, stanowił odpowiedni dokument stworzony w oparciu o logo dla opieki farmaceutycznej (rys.2). Tworząc Strategię członkowie Zespołu podkreślali, że koleżanki i koledzy farmaceuci, którym przyznany zostanie certyfikat (poza tym, że będzie on dla nich wielkim wyróżnieniem) dodatkowo będą mogli pełnić rolę liderów i konsultantów działań z zakresu opieki farmaceutycznej w swoim najbliższym otoczeniu. Zadanie ich polegać będzie na szkoleniu kolejnych grup farmaceutów zainteresowanych szkoleniem się, a przede wszystkim praktycznymi aspektami wprowadzania opieki farmaceutycznej do swych aptek.
Autorzy Strategii sugerowali, aby funkcję koordynowania i monitorowania działań z zakresu opieki farmaceutycznej, a przede wszystkim ocenę pracy każdego farmaceuty aplikującego o wydanie certyfikatu i w końcu przyznawanie certyfikatu, powierzyć odpowiedniej komisji. Jak wynika z wyżej cytowanego fragmentu Strategii, Komisja będzie organem ustanowionym przez NRA i PTFarm., które podjęły pracę nad wdrożeniem Strategii Opieki Farmaceutycznej i powołały w tym celu specjalny Zespół. Uwzględniając znajomość problemów i strategii opieki farmaceutycznej przez członków tego Zespołu mogliby oni stanowić skład podstawowy komisji certyfikującej.
Mając powyższe na uwadze a także uwzględniając pilną potrzebę, na ostatnim posiedzeniu NRA, jako jeden z członków poprzedniego Zespołu, wystąpiłem z propozycją powołania osób do rzeczonej Komisji, które będą w niej reprezentowały samorząd aptekarski. Podobne działania winien równocześnie podjąć Zarząd Główny PTFarm., co w konsekwencji pozwoli na powołanie Komisji, której zadania opisałem wyżej.
Przedstawiam także załącznik nr 2 (OTWÓRZ ZAŁĄCZNIK) do Strategii, który określa system szkoleń w zakresie opieki farmaceutycznej, którego ostatecznym elementem jest certyfikacja. Otrzymanie certyfikatu stanowi zatem uwieńczenie pewnego podstawowego zakresu działań każdego farmaceuty, zaangażowanego w sprawę opieki farmaceutycznej. Mówiąc dokładnie certyfikat wydany konkretnemu farmaceucie ma potwierdzić, że przeszedł on odpowiedni zakres szkoleń (podstawowych i specjalistycznych), wykonał w określonym przedziale czasu wymaganą liczbę zadań praktycznych, wziął udział w dostatecznej liczbie warsztatów praktycznych, konferencji szkoleniowo – tematycznych, zdobywając przy tym odpowiednią liczbę punktów edukacyjnych. W konsekwencji pozwala to danemu farmaceucie na złożenie wniosku o przyznanie certyfikatu. Wolą autorów Strategii było, aby potwierdzenie – certyfikat przyznawany konkretnemu farmaceucie, a nie aptece, w której wykonuje on zawód, stanowił odpowiedni dokument stworzony w oparciu o logo dla opieki farmaceutycznej (rys.2). Tworząc Strategię członkowie Zespołu podkreślali, że koleżanki i koledzy farmaceuci, którym przyznany zostanie certyfikat (poza tym, że będzie on dla nich wielkim wyróżnieniem) dodatkowo będą mogli pełnić rolę liderów i konsultantów działań z zakresu opieki farmaceutycznej w swoim najbliższym otoczeniu. Zadanie ich polegać będzie na szkoleniu kolejnych grup farmaceutów zainteresowanych szkoleniem się, a przede wszystkim praktycznymi aspektami wprowadzania opieki farmaceutycznej do swych aptek.
Autorzy Strategii sugerowali, aby funkcję koordynowania i monitorowania działań z zakresu opieki farmaceutycznej, a przede wszystkim ocenę pracy każdego farmaceuty aplikującego o wydanie certyfikatu i w końcu przyznawanie certyfikatu, powierzyć odpowiedniej komisji. Jak wynika z wyżej cytowanego fragmentu Strategii, Komisja będzie organem ustanowionym przez NRA i PTFarm., które podjęły pracę nad wdrożeniem Strategii Opieki Farmaceutycznej i powołały w tym celu specjalny Zespół. Uwzględniając znajomość problemów i strategii opieki farmaceutycznej przez członków tego Zespołu mogliby oni stanowić skład podstawowy komisji certyfikującej.
Mając powyższe na uwadze a także uwzględniając pilną potrzebę, na ostatnim posiedzeniu NRA, jako jeden z członków poprzedniego Zespołu, wystąpiłem z propozycją powołania osób do rzeczonej Komisji, które będą w niej reprezentowały samorząd aptekarski. Podobne działania winien równocześnie podjąć Zarząd Główny PTFarm., co w konsekwencji pozwoli na powołanie Komisji, której zadania opisałem wyżej.
W konsekwencji NRA do Komisji desygnowała następujące osoby:
1. dr n. farm. Tadeusz Bąbelek – Przewodniczący Zespołu do Spraw Wdrażania Opieki Farmaceutycznej,
2. dr n. farm. Marek Jędrzejczak – Wiceprezes NRA,
3. dr n. farm. Jerzy Łazowski – członek Zespołu do Spraw Wdrażania Opieki Farmaceutycznej.
1. dr n. farm. Tadeusz Bąbelek – Przewodniczący Zespołu do Spraw Wdrażania Opieki Farmaceutycznej,
2. dr n. farm. Marek Jędrzejczak – Wiceprezes NRA,
3. dr n. farm. Jerzy Łazowski – członek Zespołu do Spraw Wdrażania Opieki Farmaceutycznej.
Jest zatem nadzieja, że już wkrótce zostanie powołana odpowiednia komisja, która bez zbytniej zwłoki winna podjąć swoje czynności. Przed komisją pojawia się wiele zadań, a czasu jest niesłychanie mało. Tym niemniej jednym z pierwszych kroków, jakie Komisja winna wykonać jest opracowanie odpowiedniego regulaminu pracy i funkcjonowania tego gremium, którego jednym z podstawowych elementów będzie stanowić procedura aplikowania, przyznawania i wydawania certyfikatów.
Liczę, że już wkrótce ta niesłychanie ważna luka związana z opieką farmaceutyczną w Polsce zostanie wypełniona.
Liczę, że już wkrótce ta niesłychanie ważna luka związana z opieką farmaceutyczną w Polsce zostanie wypełniona.
dr n. farm. Tadeusz Bąbelek
– Prezes Wielkopolskiej Okręgowej Rady Aptekarskiej w Poznaniu
– Prezes Wielkopolskiej Okręgowej Rady Aptekarskiej w Poznaniu
* Strategia Wdrażania Opieki Farmaceutycznej w Polsce oficjalny dokument opracowany przez Zespół w składzie; dr Tadeusz Bąbelek, prof. dr hab. Jerzy Brandys, prof. dr hab. Edmund Grześkowiak, dr Jerzy Łazowski, mgr Joanna Marczak, dr Teresa Olczyk – Andryszek, dr Agnieszka Skowron, prof. dr hab. Wiesława Stożkowska. Dokument ten przyjęty został przez Naczelną Radę Aptekarską w dniu 24 stycznia 2007 r., a opublikowany był w Biuletynie NRA nr IV/17/2007, s. I – XII.
** FONTIC – program jest projektem naukowo-szkoleniowym, którego celem jest wdrożenie opieki farmaceutycznej do praktyki aptecznej. Opiekę naukową sprawuje Pracownia Farmakoepidemiologii i Farmakoekonomiki CM UJ. Nazwa programu jest skrótem pochodzącym od pierwszych liter pełnej nazwa projektu czyli Farmaceutyczna Opieka w Nadciśnieniu Tętniczym i Cukrzycy.
** FONTIC – program jest projektem naukowo-szkoleniowym, którego celem jest wdrożenie opieki farmaceutycznej do praktyki aptecznej. Opiekę naukową sprawuje Pracownia Farmakoepidemiologii i Farmakoekonomiki CM UJ. Nazwa programu jest skrótem pochodzącym od pierwszych liter pełnej nazwa projektu czyli Farmaceutyczna Opieka w Nadciśnieniu Tętniczym i Cukrzycy.
ZAŁĄCZNIK NR 2 – KLIKNIJ, ABY OTWÓRZYĆ ZAŁĄCZNIK
