lipiec 2015, nr 107/85 online
WYSTAWA
O FERDYNANDZIE KARO
W MUZEUM FARMACJI
Dnia 11.06.2015 roku miał miejsce wernisaż nowej wystawy czasowej w Muzeum Farmacji, Oddziale Muzeum Warszawy, której autorkami są dr hab. Iwona Arabas prof. PAN i kustosz Magdalena Ciepłowska. Wystawa, której pełen tytuł brzmi „Dziedzictwo kulturowe warszawskiego farmaceuty Ferdynanda Karo na tle inwentaryzacji świata”, ma na celu zaprezentowanie szerokiej publiczności zasług tego badacza, oraz wpisanie jego nazwiska do grona odkrywców, których pasja przyczyniła się do poznania świata wraz z jego różnorodnością przyrodniczą i kulturową.
Ferdynand Karo, koniec XIX wieku
(ze zbiorów PAN Archiwum w Warszawie)
Ferdynand Karo był farmaceutą, który znaczną część życia poświęcił swojej ogromnej pasji, jaką była florystyka. Żył w latach 1845-1927. Przez szereg lat prowadził apteki w różnych rejonach Polski. Odkąd w 1887 roku po raz pierwszy wyjechał na Syberię, aby objąć kierownictwo apteki w Irkucku, przez kolejne ćwierć wieku wyjeżdżał tam jeszcze kilkakrotnie. Łącznie spędził na Syberii blisko 20 lat, pracując w aptekach wojskowych w Irkucku, Nerczyńsku, Błagowieszczeńsku i Zejskiej Przystani. Przez cały ten czas wytrwale badał miejscową florę, zbierał okazy rosnących tam roślin, tworzył karty zielnikowe. Wysyłał je następnie do zaprzyjaźnionych botaników – głównie Josefa Freyna z Pragi i Lajosa Richtera z Budapesztu, którzy następnie oznaczali jego zbiory i ogłaszali je w najważniejszych europejskich czasopismach botanicznych. Łącznie Ferdynand Karo przysłał z Syberii około 80 000 kart zielnikowych, które trafiły do czołowych ośrodków botanicznych na całym świecie. W ogromnej większości z nich znajdują się one do dnia dzisiejszego, gdzie stanowią cenny materiał do badań.
Kilkanaście spośród tych kart zostało zaprezentowanych na wystawie. W specjalnie wybudowanych na tę potrzebę gablotach pokazano je jako dokumentację działalności naukowej bohatera wystawy, ale także jako swoiste dzieło sztuki, bowiem karty zielnikowe poza wartością naukową, mają również ogromną wartość estetyczną i w czasach, kiedy żył Karo niejednokrotnie traktowano je jako sztukę. Przykładem osoby, która tworzyła piękne, artystyczne kompozycje z suszonych kwiatów była chociażby Eliza Orzeszkowa.
Karta zielnikowa zrobiona przez Ferdynanda Karo,
1900 rok (ze zbiorów Zielnika Wydziału Biologii UW)
Wśród zebranych przez Ferdynanda Karo roślin znalazło się też kilkanaście nowych, nieznanych wcześniej gatunków. Kilku z nich nadano na jego cześć nazwę „Karoi”.
Postać głównego bohatera została zaprezentowana na tle innych ważnych dla historii opisywania świata badaczy, takich jak Kolumb czy von Humboldt. Ich wkład w poznanie naszej planety jest powszechnie znany i wydaje się niepodważalny. Wkład Ferdynanda Karo również był ogromny, a jednak jego osoba wciąż pozostaje nieznana, chociaż powinna być równie mocno doceniona.
Wernisaż wystawy (fot. Igor Oleś)
Ekspozycji towarzyszy katalog, w którym oprócz rozszerzonej części merytorycznej wystawy, prezentowane są również fotografie kart zielnikowych odkrytych przez Ferdynanda Karo roślin, które znajdują się w zbiorach Zielnika Wydziału Biologii UW.
Wystawa została dofinansowana przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Jest ona objęta patronatem honorowym Prezydenta m.st. Warszawy, Polskiego Towarzystwa Farmaceutycznego, a także Ambasadora Republiki Czeskiej i Ambasadora Węgier.
Dr hab. Iwona Arabas prof. PAN wita gości
podczas otwarcia wystawy (fot. Igor Oleś)
Podczas uroczystości jej otwarcia swoją obecnością zaszczycili nas: Przedstawiciel Ambasady Węgier, Zsombor Zeöld, Zastępca Dyrektora Departamentu Dziedzictwa Kulturowego Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, dr Piotr Szpakowski, Stołeczny Konserwator Zabytków, Piotr Brabander, Prezes Stowarzyszenia Muzealników Polskich – Oddziału Mazowieckiego, Halina Czubaszek, Prezes Stowarzyszenia Szpitala Ujazdowskiego, Krzysztof Królikowski, a także przedstawiciele Polskiego Towarzystwa Farmaceutycznego, Naczelnej Izby Aptekarskiej, Okręgowej Izby Aptekarskiej, Polskiej Akademii Nauk, Muzeum Ziemi PAN, Archiwum PAN, oraz wielu innych znamienitych gości.
Wystawę w Muzeum Farmacji będzie można zwiedzać do 10 grudnia 2015 roku.
Magdalena Ciepłowska