luty 2012, nr 66/44 online
WARTO POCHYLIĆ SIĘ NAD MEDALEM
17 lutego 2012 r. w Muzeum Farmacji im. Jana Muszyńskiego w Łodzi otwarto niecodzienną wystawę „Ordery, Odznaczenia i medale z kolekcji Henryka Brzyszcza i zbiorów farmaceutów łódzkich”. Wystawa ta jest swoistą lekcją historii nie tylko dla osób związanych z farmacją ale dla każdego, komu bliska jest historia Polski. Oglądając zgromadzone w jednym miejscu medale można prześledzić losy państwa polskiego od najdawniejszych czasów do nam współczesnych. Jednym z najstarszych orderów jest replika Orderu Virtuti Militari z 1792r. nadawanego przez samego króla Zygmunta Augusta. Ta bogata kolekcja mówi o tradycji opartej na dziejach struktur rycerskich lub arystokratycznych, a więc obrzędowości związanej z realną organizacją orderu, na czele której stoi w Polsce Prezydent RP. Swoją bogatą kolekcję starannie zbieraną od ok. 20 lat udostępnił pan Henryk Brzyszcz z Konstantynowa Łódzkiego. Większość eksponatów posiada całą oprawę dokumentacyjną czyli dyplom i legitymację. W kolekcji znalazły się m.in. Orzeł Piastowski, Order Odrodzenia Polski, Medal Niepodległości – Medal Dziesięciolecia Odzyskania Niepodległości, Krzyż Walecznych, Medale Oświęcimskie. Bogatą kolekcję stanowią również medale okolicznościowe oraz medale nadawane różnym grupom zawodowym. Każdy order i odznaka mają swoją ustaloną formę i wygląd. Mogą być przypinane do ubrania lub wieszane na szyi na szarfie lub łańcuchu. Kształt, kolor i materiał takiego łańcucha i szarfy są ściśle określone.
Z każdym ze zgromadzonych medali związany jest człowiek, jego historia, bohaterstwo i praca. Każde bowiem wyróżnienie jest formą podziękowania dla osoby, która swoją postawą i działalnością przyczyniła się do rozwoju kraju na różnych polach i w różnych dziedzinach.
Od zawsze wśród wybitnych Polaków byli również przedstawiciele farmaceutów, którzy swój zawód zaufania społecznego wypełniali nadzwyczaj sumiennie. Wielu farmaceutów to znani społecznicy, nauczyciele i naukowcy, którzy przyczynili się do rozwoju nauki polskiej. Jednym z takich farmaceutów był Bronisław Koskowski urodzony w 1863 roku w Łaszczowie na Lubelszczyźnie. Studia ukończył na Cesarskim Uniwersytecie Warszawskim gdzie w 1886 roku uzyskał dyplom prowizora farmacji. Jego działalność i zasługi dla farmacji są nieocenione. Prowadził m.in. działalność oświatową, polityczną, naukową i gospodarczą. W latach 1897-1907 był redaktorem "Czasopisma Towarzystwa Farmaceutycznego" we Lwowie, wydawał "Kalendarz Farmaceutyczny". Tworzył początki Izby Aptekarskiej i kształtował ustawodawstwo farmaceutyczne. Jedną z głównych zasług prof. Koskowskiego było utworzenie w 1926 roku Wydziału Farmaceutycznego przy Uniwersytecie Warszawskim, na którym to pełnił funkcję prodziekana, a później dziekana. Był inicjatorem powstałego w 1925 roku Komitetu Budowy Gmachu Wydziału Farmaceutycznego UW. Po II wojnie światowej prof. Koskowski był prezesem Zarządu Naczelnej Izby Aptekarskiej.
Za zasługi dla chwały, pożytku i rozwoju aptekarstwa polskiego Naczelna Rada Aptekarska przyznaje od 1999r. medal im. prof. Bronisława Koskowskiego. Na wystawie można obejrzeć również dyplom tytułu "Strażnika Wielkiej Pieczęci Aptekarstwa Polskiego" nadany przez NIA łódzkiemu Muzeum Farmacji Uchwałą NRA Nr V/ 33 /2008 z dnia 11 września 2008 r. Medal i tytuł są najwyższym uznaniem wyrażonym przez członków samorządu aptekarskiego. Na wystawie zgromadzono medale i statuetki nadawane przez Okręgowe Izby Aptekarskie z terenu całej Polski, a także medale Polskiego Towarzystwa Farmaceutycznego.
Łódzka Okręgowa Izba Aptekarska nadaje od 2004 r. medal im. prof. Jerzego Sykulskiego „Za zasługi dla chwały, pożytku i rozwoju aptekarstwa łódzkiego”. Prof. Sykulski to wybitny łódzki farmaceuta, kierownik Zakładu Farmacji Stosowanej AM, zasłużony nauczyciel akademicki i wychowawca wielu pokoleń farmaceutów. Długoletni prezes łódzkiego oddziału Polskiego Towarzystwa Farmaceutycznego, gdzie tę zaszczytną funkcję pełnił 18 lat. Odznaczony m.in. Srebrnym i Złotym Krzyżem Zasługi, a także Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.
Śląska Izba Aptekarska honoruje swoich farmaceutów medalem im. Edmunda Baranowskiego, farmaceuty, posła II kadencji Sejmu (II RP) w latach 1928-1930. Gdzie pracował w komisji odbudowy kraju. Baranowski był działaczem i członkiem wielu organizacji działających dla dobra społeczeństwa. Był m.in. członkiem Towarzystwa Naukowego w Toruniu, działał w Organizacji Wojskowej Pomorze. W okresie wojny polsko-bolszewickiej służył w Zachodniej Straży Obywatelskiej. Brał udział w wojnie obronnej w 1939r. walkach o Świętochłowice i Chorzów jako podporucznik 75 Pułku Piechoty. Zginął w obronie ojczyzny rozstrzelany przez Niemców.
Zaprezentowany na wystawie medal im. prof. Witolda Łobarzewskiego nadawany jest natomiast przez Lubelską OIA. Patron medalu ukończył Wydział Farmaceutyczny Uniwersytetu Warszawskiego i po uzyskaniu dyplomu magistra farmacji, rozpoczął pracę naukową w Zakładzie Farmacji Stosowanej na etacie asystenta, gdzie kierownikiem zakładu był prof. dr B. Koskowski. W trakcie wojny wraz z grupą innych farmaceutów i lekarzy pomaga wszystkim potrzebującym – więźniom hitlerowskiego obozu koncentracyjnego na Majdanku jak i walczącemu podziemiu. Dzięki swoim talentom organizatorskim i negocjacyjnym uzyskał on zobowiązanie wszystkich aptek miasta Lublina, do stałego i bezpłatnego dostarczania leków dla więźniów Majdanka, a także zezwolenie niemieckiego radcy farmaceutycznego, do wstępu na teren więzienia. Mgr Łobarzewski zorganizował pierwszy samorząd zawodowy w Lublinie i stanął na jego czele. Z jego inicjatywy powołany został również Wydział Farmaceutyczny na Uniwersytecie Lubelskim. Dla upamiętnienia ego osoby i zasług Lubelska Okręgowa Rada Aptekarska uchwałą z dnia 05 stycznia 1994 roku, postanowiła wyróżniać osoby i instytucje szczególnie zasłużone w pracy na rzecz środowiska aptekarskiego.
To tylko niektóre z medali i ich bohaterowie, którzy je upamiętniają, nadawane przez Okręgowe Izby Aptekarskie, jakie można obejrzeć na wystawie. Obok medali Izb Aptekarskich również Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne nadaje swoim członkom medale i odznaczenia. Najwyższym odznaczeniem jest Medal im. Ignacego Łukasiewicza, który jako jeden z pierwszych otrzymał właśnie w 1970r. Witold Łobarzewski. Również oddziały PTF-arm wydają pamiątkowe medale m.in. Medal im. prof. J. Muszyńskiego, który wydany został w 100 lecie urodzin profesora w 1984r. Profesor Muszyński był luminarzem polskiej farmacji, wybitnym farmakognostą, pionierem ziołolecznictwa w Polsce oraz organizatorem i pierwszym dziekanem Wydziału Farmaceutycznego Uniwersytetu Łódzkiego. Odznaka honorowa PTFarmu przyznawana jest natomiast od 2003 r. członkom PTFarm i osobom nie będącym jego członkami, ale cieszącym się zaufaniem w środowisku naukowym i zawodowym farmaceutów. Z okazji 60-lecia Polskiego Towarzystwa Farmaceutycznego w 2007 r. został wydany Medal 60 lecia PTFarm.
Na wystawie zgromadzono bogaty zbiór medali, którzy łódzcy farmaceuci przekazali w depozyt na czas jej trwania. Są to nie tylko medale farmaceutyczne ale i te, które otrzymali za swoje zasługi dla Ojczyzny i w trosce o dobro społeczeństwa i nauki. Swoje medale przekazał m.in. pułkownik mgr farm. Henryk Czyż – m.in. Srebrny Medal Pokoju z 1975 r. Medal w Służbie Pokoju za udział w Siłach Pokoju pod egidą ONZ, a także medal z okazji 50-lecia apteki przy szpitalu wojskowym. Dzięki dr farm. Janowi Hołyńskiemu zasłużonemu krwiodawcy możemy obejrzeć Kryształowe Serce oraz odznaki Honorowego Krwiodawcy. Dr farm. Franciszek Kaczmarczyk udostępnił swoją bogatą kolekcję przyznanych mu medali wśród których jest odznaka AK za udział w akcji „Burza”, Zasłużony nauczyciel zawodu farmaceuty, a także jeden z najmilszych jemu sercu medali – „Za długoletnie pożycie małżeńskie”. Można również obejrzeć Order Odrodzenia Polski oraz Krzyż Oficerski Odrodzenia Polski nadany dr farm Jadwidze Lech-Skubińskiej.
Te i wiele innych nadawanych farmaceutom również współcześnie odznaczeń i wyróżnień nadanych zarówno przez firmy i hurtownie farmaceutyczne, a także przez czasopisma farmaceutyczne można obejrzeć w Muzeum Farmacji w Łodzi do 26 kwietna 2012r. Warto pochylić się nad każdym medalem bo każdy z nich to inna historia. Nasza historia.
Elżbieta Łacina
Autorka była pomysłodawczynią wystawy.
Zdjęcia Autorki
