12.2008 – „Interakcje leków.”

   Początkowo sądziłam, iż książki zbudowanej z samych tabel i przypisów nie da się czytać z zainteresowaniem. Dlatego muszę przyznać, iż byłam miło zaskoczona tym, że publikacja „Interakcje leków. Zalecenia farmakologiczne.” mnie wciągnęła. Przeglądając poszczególne strony, co chwilę moją uwagę przykuwały różne informacje – niektóre zupełnie dla mnie nowe, niektóre odświeżające wiedzę nabytą na studiach, a niektóre dotyczące po prostu leków, z którymi, na co dzień mam do czynienia, albo nawet sama stosuję.
   Książka podzielona jest na rozdziały według grup terapeutycznych. Na początku każdego rozdziału czytelnik znajdzie zestawienie tabelaryczne leków z danej grupy z lekami, co, do których stwierdzono możliwość wystąpienia interakcji. Poszczególne komórki tabeli są albo puste (brak zidentyfikowanych współzależności) lub wypełnione symbolem, który pozwala na następnych stronach odszukać informację o danej interakcji. Te o szczególnym znaczeniu zostały wyróżnione kolorem, co pozwala na szybkie zorientowanie się, gdzie w pierwszej kolejności należy skierować swoją uwagę. Omówienie interakcji obejmuje wyszczególnienie, dla jakich leków zostały one opisane, ich objawy, mechanizm, interwencję leczniczą oraz informację dla pacjenta. Ten ostatni element to niezwykle przydatny przypis, choć nie przy każdej interakcji dostępny. Ponadto sami autorzy zwracają we wstępie do książki uwagę na fakt, iż nazbyt nachalne informowanie pacjenta o możliwych interakcjach zwiększa na zasadzie efektu placebo prawdopodobieństwo, iż podane objawy u niego wystąpią. Jednocześnie duża różnorodność osobnicza sprawia, iż nawet dobrze udokumentowana interakcja może nie dać żadnych symptomów u pewnej grupy pacjentów, którzy z powodzeniem latami stosują dwa teoretycznie „gryzące się” leki. Nie może to jednak być przyczynkiem do zignorowania zauważonej interakcji, a jedynie sygnałem, iż temat ten poruszany powinien być delikatnie i taktownie zarówno w rozmowie farmaceuty z pacjentem, jak i ewentualnie z lekarzem.
   Autorzy miejscami zwracają uwagę na pewne ciekawe aspekty, między innymi na fakt, iż nie tylko łączenie leków może być przyczyną niepożądanych efektów. Także gwałtowne odstawienie pewnych substancji może wywołać radykalne zmiany w metabolizmie równolegle stosowanych medykamentów. Jako przykład autorzy podają przypadek popełnienia samobójstwa przez pacjenta, u którego odstawienie cymetydyny spowodowało zahamowanie działania przyjmowanych przez niego leków przeciwdepresyjnych. Podają także przykład, gdzie nawet zastosowanie dopochwowe leku może być przyczyną interakcji – reakcji disulfiramowej.
   Ogrom zgromadzonej przez autorów wiedzy – a co za tym idzie – bardzo duża liczba interakcji wykrytych pomiędzy lekami każe przypomnieć sobie, z czym tak naprawdę farmaceuta ma na co dzień do czynienia. Leki to nie cukierki, lecz farmakologicznie aktywne związki, a do efektów ich działania należy podchodzić z szacunkiem i rozsądkiem. Mnogość groźnych dla zdrowia skutków niewłaściwego łączenia leków może przyprawić o zawrót głowy. Zmusza także do przemyślenia z jak dużą odpowiedzialnością wiąże się – nazbyt często moim zdaniem praktykowane – wydawanie przez farmaceutów bez recepty leków „z przepisu lekarza” bez odpowiedniego wywiadu lub pacjentom „przygodnym”.
   Fakt, iż tak ogromna wiedza jest niezbędna, aczkolwiek niemal niemożliwa do pamięciowego opanowania sprawia, iż publikacje takie jak prezentowana przeze mnie książka wydana nakładem Wydawnictwa Medpharm stają się bardzo przydatnym narzędziem w codziennej pracy. Pacjenci coraz częściej dopytują się o możliwość łączenia leków w trosce o swoje zdrowie i bezpieczeństwo. Uważam, że umiejętność wyszukania dla nich dodatkowych informacji, zwiększa nie tylko ich zaufanie w stosunku do stosowanej terapii, ale także do samego farmaceuty.

Markus Zieglmeier, Tanja Hein
„Interakcje leków. Zalecenia farmakologiczne.”
Wydanie I polskie pod redakcją Przemysława Niewińskiego.
300 stron, oprawa miękka, klejona.
Wydawnictwo Medpharm Polska
http://www.medpharm.pl