01.2009 – „Poczet wielkich aptekarzy polskich – część czwarta.”

01.2009, nr 29/7 online
 
 POCZET WIELKICH
 
APTEKARZY POLSKICH –
 
CZĘŚĆ CZWARTA.

   W trzeciej części opracowania prezentującego najważniejsze postaci z historii polskiego aptekarstwa przedstawiamy sylwetkę prof. Bronisława Koskowskiego.

Profesor Bronisław Koskowski
 
    „Dnia 25 maja rb. [1946 r.] J.M. Rektor, Senat i Wydział Farmaceutyczny wraz z naczelną Izbą Aptekarską oraz Towarzystwo Przyjaciół Wydziałów i Oddziałów Farmaceutycznych przy Uniwersytetach w Polsce zorganizowali uroczystą akademię żałobną ku czci Nestora Farmacji Polskiej ś.p. prof. Bronisława Koskowskiego. Uroczystość odbyła się w udekorowanej Sali Kolumnowej Uniwersytetu Warszawskiego. Na podium przybrane zielenią ustawiono popiersie Zmarłego, u stóp którego palił się znicz, jako symbol gorących serdecznych uczuć wdzięczności zawodu farmaceutycznego dla niespożytych zasług Wielkiego Wychowawcy i Reformatora zawodu. Nad popiersiem widniało hasło, któremu przez całe swe życie prof. Koskowski był wierny: „Pro Humanitate et Pharmacia”. Zacytowane słowa pochodzą z artykułu poświęconego pamięci prof. Bronisława Koskowskiego opublikowanego w „Farmacji Polskiej” w czerwcu 1946 r. pt. „Nauka i zawód farmaceutyczny w hołdzie ś.p. prof. Bronisławowi Koskowskiemu”.   
   Bronisław Koskowski urodził się w 1863 r. Łaszczowie w rodzinie aptekarskiej. Po ukończeniu w Warszawie szkoły średniej zapisał się na Uniwersytet Warszawski, który ukończył w 1886 r. Uważał, że każda apteka, nawet w małym ośrodku, jest instytucją sanitarną, zorganizował więc przy aptece laboratorium analityczne, w którym prowadził m.in. destylację olejków eterycznych. Obserwował z bliska sposób odżywiania się i warunki higieniczne ludności małomiasteczkowej, co zaowocowało jedynym wówczas w literaturze polskiej opracowaniem, przedstawionym na Wystawie Higienicznej w Warszawie w 1896 r. W recenzji Bolesław Prus napisał: „Bronisław Koskowski to niepospolity myśliciel, który w małym środowisku znalazł sobie wdzięczne pole do działania”.  Prześladowany przez Rosjan za działalność patriotyczną  przeniósł się do Lwowa, gdzie pełnił funkcję dyrektora Szkoły Farmaceutycznej, redaktora „Czasopisma Towarzystwa Aptekarskiego”.  Był również założycielem fabryki chemicznej „Tlen”.  W 1908 r. powrócił do Warszawy i objął kierownictwo firmy farmaceutycznej „Karpiński”. W 1912 r. znalazł się w komisji, powołane na Zjeździe aptekarzy w Łodzi, odpowiedzialnej za reformę studiów farmaceutycznych w Królestwie Polskim. Był on inicjatorem wielu rewolucyjnych wówczas zmian dotyczących przebiegu studiów. Od 1915 r. prowadził wykłady z propedeutyki farmaceutycznej na Uniwersytecie Warszawskim, a później został profesorem w zakładzie farmacji stosowanej i w końcu dziekanem pierwszego w Polsce Wydziału Farmaceutycznego. W roku 1925 zorganizował Komitet budowy gmachu Wydziału Farmaceutycznego UW. Był autorem wielu podręczników, wśród których najważniejsze to: Podręcznik do oceny dobroci leków, Nauka o  przyrządzaniu leków i ich postaciach oraz Receptura czyli prawidła przyrządzania leków, Zarys historii leków.
   W okresie okupacji w mieszkaniu Bronisława Koskowskiego prowadzone było konspiracyjne nauczanie studentów farmacji. Dyplomy ukończenia studiów były wydawane w postaci listów prywatnych, które podpisywał pseudonimem „Kazimierz Broniowski”, a po wyzwoleniu listy te zostały wymienione na oryginalne dyplomy.  
 

   Za zasługi na polu naukowym Wydział Farmaceutyczny Uniwersytetu w Nancy uhonorował Bronisława Koskowskiego doktoratem honoris causa, Polska Akademia Umiejętności zaliczyła  do składu Komisji historii medycyny i nauk matematyczno-przyrodniczych, a Towarzystwa Farmaceutyczne w Paryżu i Pradze mianowały członkiem honorowym. Był Honorowym Prezesem Polskiego Powszechnego Towarzystwa Farmaceutycznego, przewodniczącym sekcji Naukowej Oddziału Warszawskiego PPTF, prezesem Komitetu Budowy Gmachu dla Wydziału Farmaceutycznego, członkiem Towarzystwa Przyjaciół Wydziałów i Oddziałów Farmaceutycznych w Polsce oraz prezesem Najwyższej Izby Aptekarskiej. Zmarł 6 kwietnia 1946 r.
   W 1999 r. został patronem „Medalu im. prof. Bronisława Koskowskiego”, najwyższego odznaczenia nadawanego dla zasłużonych na rzecz aptekarstwa polskiego, którego obowiązujący regulamin ustanowiła Naczelna Rada Aptekarska w 2005 r.

Artykuł jest częścią wykładu przedstawionego przez
doc. dr hab. Iwonę Arabas i dr Wojciecha Giermaziaka,
25 września 2008 roku w Warszawie podczas OGÓLNOPOLSKIEGO DNIA APTEKARZA.

 

Podobne wpisy