01.2015 – „PharmaExpert podsumowuje rynek apteczny w roku 2014”


Rynek apteczny w roku 2014 r. zanotował – po raz pierwszy w historii – sprzedaż na poziomie 28,5 mld zł. Jest to 740 mln PLN więcej niż w roku poprzednim (+2,7%). W 2014 najbardziej wzrosła wartość refundacji, a sprzedaż rosła we wszystkich kluczowych segmentach rynku. Najbardziej dynamicznie w przypadku leków refundowanych i sprzedaży odręcznej. Szczegóły w Tabeli nr 1.
Tabela 1: Wartość sprzedaży w kluczowych segmentach
i porównanie do roku 2013

Powrót na ścieżkę wzrostu segmentu leków refundowanych może mięć jedną z przyczyn w fakcie zwiększania się ilości recept na produkty refundowane, które nie są pełnopłatne. A dzieje się tak w związku z umieszczaniem przez Ministerstwo Zdrowia na obwieszczeniach coraz większej ilości wskazań off-label (nie występujących w Charakterystyce Produktu Leczniczego).

Rynek – wartościowo –  w latach poprzednich rósł głównie dzięki wzrostowi cen opakowań. W roku 2014 trend wzrostu cen został – analizując „statystyczne opakowanie” – zahamowany. Tylko w przypadku sprzedaży odręcznej ceny nieznacznie wzrosły. Średnia cena opakowania na rynku aptecznym wyniosła 16,5 zł i nie zmieniła się w stosunku do roku poprzedniego. Wyniki badań cenowych w segmentach zobrazowane są w Tabeli 2.

Tabela 2: Średnia cena opakowania (ceny dla pacjenta)
w kluczowych segmentach i porównanie do roku 2013

Wzrost rynku w kolejnym już roku, zwiększanie poziomu sprzedaży mimo zahamowania wzrostu cen mogą nastrajać optymistycznie. I tak zapewne jest w przypadku wielu aptek czy sieci aptecznych, niestety nie wszystkich.

Statystyczna apteka i usieciowienie aptek
Analiza „kondycji” statystycznej apteki musi być prowadzona w wielu wymiarach. Rezultaty analiz są zrozumiałe często tylko wtedy, gdy czyta je się łącznie. Tak jest w przypadku jednego z najistotniejszych wskaźników kondycji ekonomicznej apteki jakim jest średni obrót. W roku 2014 przeciętna apteka sprzedała produkty w niej dostępne za 2 043 tys. zł i było to o 0,2% więcej niż w roku 2013. Analiza sprzedaży i dynamiki w segmentach w Tabeli 3.
Tabela 3: Sprzedaż wartościowa statystycznej apteki
(ceny dla pacjenta)
w kluczowych segmentach i porównanie do roku 2013

Co jest przyczyną znacznie mniejszej dynamiki wzrostu obrotów statystycznej apteki niż rynku? Ilość aptek. Ilość aptek nie spada, ale rośnie. W grudniu 2014 roku na rynku funkcjonowało 14 228 aptek (o 4% więcej niż pod koniec 2013). W statystycznej aptece w przeciągu całego roku 2014 pojawiło się 41 770 pacjentów, o 4% mniej niż w roku 2013. I ten sam trend spadku ilości pacjentów per apteka związany z wzrostem ilości aptek jest widoczny w każdym z segmentów. Szczegóły analizy w Tabeli 4 i na Wykresie 1.

Tabela 4: Ilość pacjentów w statystycznej aptece
w kluczowych segmentach i porównanie do roku 2013
Wykres 1: Zmiana ilości pacjentów w statystycznej aptece (rocznie)
oraz liczby aptek w latach

Zmiany następują także w przypadku wysokości marży (narzutu). Tylko w przypadku leków zrefundowanych zmiana jest pozytywna. Szczegóły w Tabeli 5.


Tabela 5: Średnia wartość marży (narzutu) per opakowanie
w statystycznej aptece w kluczowych segmentach
i porównanie do roku 2013

Nie da się analizować „kondycji” aptek bez odniesienia do zjawiska usieciowienia aptek. Sieci apteczne rosną w siłę, większość nowo otwieranych aptek to apteki sieciowe. Gdyby jako „sieć” zdefiniować „przynajmniej 2 apteki” posiadające jednego właściciela to już zdecydowana większość aptek na rynków mogłaby być nazwana „sieciowymi”. Stosując „mocniejszą” definicję sieci jako biznesu składającego się z 5 lub więcej aptek – można powiedzieć, że posiadają one ponad 4000 aptek (mniej niż 1/3 w Polsce) a są już odpowiedzialne za około 50% obrotu aptecznego. Średnia apteka sieciowa osiągnęła obrót miesięczny w 2014 roku na poziomie ponad 220 tys. zł, o 3,2% więcej niż w roku 2013 (dynamika wyższa niż rynku). W przypadku pozostałych aptek średni obrót miesięczny w 2014 roku to niecałe 160 tys. zł (ponad 40% mniej niż w statystycznej aptece sieciowej) i było to mniej o prawie 0,7%  niż w roku 2013.

Płatności pacjenta
Pacjent w trakcie przeciętnej transakcji w 2014 roku płacił 35,9 zł i było t o 3,4% więcej niż w roku poprzednim. Ale wartość przeciętnej transakcji z uwzględnieniem dopłaty refundatora (średnio 13 zł) wyniosła 48,9 zł i była większa o 4,8% niż rok wcześniej. Większy wzrost całkowitej wartości transakcji jest związany z opisanym wyżej wzrostem poziomu refundacji. Analiza zapłaty w segmentach zobrazowana jest w Tabeli 6.
Tabela 6: Średnia zapłata pacjenta per opakowanie
w statystycznej aptece
w kluczowych segmentach i porównanie do roku 2013

Dzięki wzrostowi poziomu refundacji w strukturze sprzedaży spadł poziom całkowitego współpłacenia pacjentów w aptece (całkowity to taki, w którym bierze się pod uwagę wszystkie sprzedawane produkty) – z poziomu 74% do poziomu 73%. W przypadku wyłącznie leków zrefundowanych poziom współpłacenia – jak wskazano w tabeli wyżej – maleje o 5,4%.

Co nas czeka w 2015 roku?

Wyniki pierwszych prognozy na rok 2015 wskazują na podobieństwa do roku 2014. Jeżeli nie wydarzą się zjawiska trudno przewidywalne np. wielka epidemia grypy to rynek apteczny wartościowo może urosnąć pomiędzy 1 a 3%. Rosnąć też będzie usieciowienie aptek lub inne formy stowarzyszania się aptek i, co za tym idzie, konkurencyjność na rynku aptecznym. Możemy się spodziewać wielu kolejnych wprowadzeń produktów z zakresu sprzedaży odręcznej co może oddziaływać – ze względu na wzrost konkurencyjności – na dalsze hamowanie trendu wzrostu cen. Zmiany na rynku mogą też przynieść nowe regulacje prawne (np. kontrola eksportu), nie są one łatwe do przewidzenia ale w perspektywie krótko i średnioterminowej mogą się wiązać z dodatkowymi kosztami dla rynku koniecznymi do np. przystosowania systemów informatycznych do nowego prawa.


Szanowni Państwo,
Drodzy Farmaceuci
,

Od ponad 8 lat byłem z Wami na tym trudnym rynku farmaceutycznym, przybliżając ciekawe fakty i analizując dla Was ważne wydarzenia. Towarzyszyłem sukcesom i trudnym wyzwaniom polskich farmaceutów. Zawsze byłem z Wami. To był dla mnie wielki zaszczyt. Teraz stanowi on bodziec do dalszego rozwoju. Niniejszy artykuł jest ostatnim, który firmuję jako prezes PharmaExpert.

 
Życzę Państwu samych sukcesów i szczęścia w 2015 roku. Niech to będzie dla Nas wszystkich dobry czas.
 

Chciałbym także przedstawić mojego następcę. Dr Jarek Frąckowiak pracuje w PharmaExpert od 6 lat i ostatnio pełnił funkcję dyrektora generalnego. Na rynku farmaceutycznym zaś obecny jest już ponad 20 lat – budował swoje doświadczenia managerskie w kluczowych firmach analitycznych zajmujących się rynkiem zdrowia w Polsce. To on będzie kontynuował analizy w przyszłości.

Z wyrazami szacunku,

Piotr Kula

Podobne wpisy