Osteoporoza: złodziej kości w natarciu

Ważne, by poznać przeciwnika. Z czym się mierzymy?

Żeby móc skutecznie walczyć z przeciwnikiem, trzeba najpierw poznać sposób jego działania. Czym charakteryzuje się osteoporoza? Jest to schorzenie metaboliczne związane z osłabieniem mikroarchitektury kości człowieka i zwiększeniem ryzyka ich złamań. Na prawdopodobieństwo choroby w znacznym stopniu wpływ ma niedobór wapnia, który stanowi bardzo ważny składnik tkanki kostnej.

W naszym kraju na osteoporozę choruje 3 miliony osób, z których zaledwie 3,7% poddaje się leczeniu¹. Kolejne 8 milionów jest zagrożonych¹. Natomiast statystyki obejmujące USA, Europę oraz Japonię mówią nawet o 75 milionach chorych¹.

Duża skala, mała wiedza

Osteoporoza nie bez powodu nazywana jest złodziejem kości. Choroba przebiega zwykle bezobjawowo, stopniowo osłabiając kości, aż nie dojdzie do złamania. Aż 2/3 kobiet w wieku powyżej 45. r ż. niestety nie zdaje sobie z tego sprawy³. Niewiele z nich poddaje się także badaniom profilaktycznym⁴, chociaż badanie gęstości kości (densytometria) nie jest ani skomplikowane, ani inwazyjne.

Grupy ryzyka – kto musi najbardziej uważać

Już po 30. roku życia utrata masy kostnej może postępować szybciej niż proces jej tworzenia⁵ – zwłaszcza u kobiet, dlatego są one bardziej zagrożone od mężczyzn.

Choroba jest szczególnie groźna dla kobiet w okresie menopauzy, jednak wtedy może być już za późno na ratunek – osteoporoza jest bardzo trudna w leczeniu. Zagraża ona również osobom młodszym – zwłaszcza kobietom w ciąży oraz w okresie laktacji. Z czego to wynika? Zaledwie 6% kobiet ciężarnych przyjmuje zalecaną ilość wapnia, co może zwiększać ryzyko osteoporozy oraz jej wczesnej fazy-osteopenii⁶. Z tą ostatnią chorobą zmaga się np. Gwyneth Paltrow, hollywoodzka gwiazda takich filmów, jak Siedem, Zakochany Szekspir czy Utalentowany Pan Ripley. W wieku 37 lat złamała nogę. Okazało się, że z powodu niedoboru nabiału w diecie, zaatakowała ją właśnie osteopenia⁷. Jej przykład pokazuje, że zagrożenie jest poważne nie tylko dla kobiet w okresie menopauzalnym. Co więcej, ubytek kości i jego konsekwencje mogą być niebezpieczne również dla mężczyzn⁸. Według badań, najmłodszy mężczyzna z wynikiem badania sugerującym osteoporozę miał 37 lat⁹.

– Młode osoby wciąż kojarzą osteoporozę z chorobą swoich mam i babć – niesłusznie. Niedobór wapnia i ubytek tkanki kostnej mogą zagrażać każdemu, a szczególnie narażone, poza kobietami w wieku menopauzalnym, są właśnie kobiety w ciąży oraz w okresie laktacji. Organizmowi dostarczyć musimy wówczas odpowiednią ilość wapnia – należy o tym pamiętać układając codzienną dietę. Regularne spożywanie produktów z dużą zawartością wapnia oraz witaminy D pomoże nam uniknąć problemów z osteoporozą w przyszłości – radzi lekarz-reumatolog, dr n. med. Maria Rell-Bakalarska.

Osteoporoza – zagraża zdrowiu i życiu

„Złodziej kości” został oficjalnie uznany przez Światową Organizację Zdrowia za chorobę cywilizacyjną¹⁰. Osteoporoza jest wyniszczająca dla każdego pacjenta, stanowi także trzecią najczęstszą przyczynę zgonów na świecie po chorobach układu krążenia oraz nowotworach¹⁰. Większość niestety nie zdaje sobie sprawy, że osteoporoza jest chorobą śmiertelną¹¹. Jeśli jest niewykryta lub nieleczona, może się skończyć nawet złamaniem kręgosłupa lub szyjki udowej kości – są to kontuzje bezpośrednio zagrażające życiu.

Choroba ma poważne konsekwencje społeczne. Większość pacjentów, którzy doświadczyli złamania osteoporotycznego, odczuwa pogorszenie jakości życia¹². Spora część z nich nie wraca już nigdy do pełnej sprawności i wymaga stałej opieki, co ma konsekwencje nie tylko dla chorych, ale również dla ich bliskich; rosną też koszty leczenia¹². Osoby chore częściej także cierpią na demencję¹³.

Jak się bronić? Kluczem jest profilaktyka

Osteoporoza jest w dużym stopniu uwarunkowana genetycznie. Szczególnie więc zagrożone mogą być osoby, które mają w rodzinie przypadki choroby¹⁴. Z tym nic zrobić nie możemy, ale mamy wpływ na szereg czynników, które są w stanie zredukować ryzyko osteoporozy. Istotne znaczenie ma zwłaszcza odpowiednio zbilansowana dieta bogata w białko, witaminę D oraz przede wszystkim wapń¹⁵. Znajduje się on w wielu artykułach spożywczych codziennego jadłospisu, m.in. w mleku, jogurtach, jajkach, orzechach czy serach¹⁶. Jednak wraz z wiekiem zapotrzebowanie organizmu na wapń rośnie, z czego mało kto zdaje sobie sprawę – okazuje się, że aż ¾ dorosłych Polaków ma niedobory wapnia¹⁷. Podstawą profilaktyki powinno być regularne uzupełnianie poziomu wapnia, przy odpowiedniej podaży witaminy D¹⁸.

Jednak sama dieta to nie wszystko – by zminimalizować ryzyko wystąpienia choroby, istotny jest także styl życia, jaki prowadzimy. Regularna aktywność fizyczna może nam pomóc, natomiast palenie papierosów, nadużywanie alkoholu, otyłość, siedzący tryb życia czy niedożywienie są w stanie nam zaszkodzić, znacząco zwiększając ryzyko wystąpienia osteoporozy^19,20.

***

Najprawdopodobniej liczba chorych na osteoporozę będzie z każdym rokiem wzrastać – z uwagi na postępujący proces starzenia się społeczeństwa¹. Dlatego o optymalnej profilaktyce należy myśleć jak najwcześniej.

Informacja prasowa