Lekarz czy farmaceuta – jaki jest pierwszy wybór pacjenta?

Konieczność długiego oczekiwania na wizytę w przychodni oraz krótki średni czas konsultacji lekarskiej sprawiają, że pacjenci bardzo często podejmują walkę z chorobą na własną rękę. Kierując się wiedzą zdobytą w internecie czy radami udzielonymi przez znajomych, zmierzają wprost do apteki, z zamiarem wykupienia listy medykamentów, które postawią ich na nogi. Farmaceuci coraz częściej stają się zatem pierwszymi osobami, z którymi kontaktuje się pacjent. Jednak tylko niewielki procent chorych naprawdę zdaje sobie sprawę z ich kompetencji.

Rolą lekarza jest diagnostyka i rozpoznanie problemu medycznego, a także wybór schematu leczenia. Farmaceuta z kolei powinien doradzać w zakresie ogólnej wiedzy o leku, a także informować pacjenta o zamiennikach przepisanych leków. Choć apteka traktowana jest jako ośrodek służby zdrowia, gdzie pacjenci mogą uzyskać szereg porad, należy pamiętać, że nie może to stanowić zastępstwa dla wizyty u lekarza. Farmaceuci są specjalistami w swojej dziedzinie i posiadają kompletną wiedzę w zakresie prowadzenia farmakoterapii. Często doradzają w leczeniu dolegliwości, jednak w przypadku wątpliwości dotyczących stanu pacjenta, powinni bezzwłocznie odesłać go do lekarza. Zdecydowanie dużym plusem wizyty w aptece jest fakt, iż pacjent czuje się „zaopiekowany” – farmaceuci poświęcają dostatecznie dużo czasu, by rozwiązać wszelkie ewentualne niejasności związane z medykamentami, analizują recepty i doradzają najlepsze rozwiązania w zakresie leczenia farmakologicznego czy wydawania dostępnych zamienników. Niestety, mimo posiadanej wiedzy i umiejętności, bardzo często są niedoceniani i traktowani jak sprzedawcy, którzy jedynie realizują recepty przepisywane przez lekarzy. Brak świadomości społecznej na temat kompetencji farmaceutów przekłada się na brak poszanowania dla ich profesji.

Obecnie, komunikacja na linii lekarz-farmaceuta nie funkcjonuje poprawnie, przez co specjaliści ci działają najczęściej niezależnie. Jednak jak wynika z badań, aż 91% studentów kierunku lekarskiego i 90% studentów farmacji uważa, że współpraca pomiędzy przedstawicielami obu zawodów jest potrzebna. [1] Zdaniem przyszłych lekarzy (70,4%), jak i farmaceutów (75,2%), dzięki niej pacjenci mają szansę na otrzymanie kompleksowego leczenia, co zwiększa ich szanse na dojście do zdrowia. [2] Skoordynowanie ich działań mogłoby również przyczynić się do m.in. minimalizowania pomyłek, jakie występują przy realizowaniu często nieczytelnie wypisanych recept. Ponadto obecność farmaceutów na oddziałach szpitalnych, a nie tylko w aptece, mogłaby polepszyć funkcjonowanie systemu opieki zdrowotnej, a także przyczynić się do zmniejszenia wydatków w budżecie, zwiększenia skuteczności leczenia farmakologicznego i bezpieczeństwa pacjenta. Jednak tylko 44,8% studentów farmacji i zaledwie 38,4% studentów kierunku lekarskiego przyznaje, że wiedza farmaceutów jest najbardziej przydatna w szpitalnej aptece, podczas gdy aż ponad 80% studentów obu kierunków uważa, że farmaceuci są najbardziej pożądani w aptece. [3] Faktem jest również, że odpowiednio ukształtowana współpraca pomiędzy przedstawicielami tych profesji, jak  i pacjentem umożliwiłaby ograniczenie niepotrzebnych wizyt u lekarza pierwszego kontaktu.

Niezależnie od tego czy pacjent przychodzi do apteki, żeby zrealizować receptę już wypisaną przez lekarza, czy tylko po to, aby wizyty w przychodni uniknąć – rola farmaceuty jest znacząca. Dlatego też powinien mieć on dostęp do informacji na temat historii chorób pacjenta oraz przyjmowanych przez niego specyfików. Rozwiązaniem ułatwiającym przepływ informacji o lekach, receptach i działaniach lekarzy jest system e-recept. Ustawa umożliwiająca wdrożenie e-recepty została podpisana 28 marca 2018 r. przez Prezydenta Andrzeja Dudę, a nowe przepisy mają wejść w życie w ciągu 7 dni od daty ogłoszenia. Dla sprawnego funkcjonowania służby zdrowia konieczne jest również budowanie profesjonalnej współpracy między lekarzami i farmaceutami. W odpowiedzi na ten problem, firma Gedeon Richter organizuje IV edycję projektu „Recepta na sukces. O współpracy lekarza i farmaceuty”. Tegoroczna odsłona programu ma na celu pomóc studentom w nawiązaniu dialogu i zburzeniu dotychczasowych stereotypów na temat obu profesji. Więcej informacji o projekcie można znaleźć na oficjalnym profilu „RECEPTY na sukces w farmacji” na Facebooku.

^[1][2][3]  Raport Współpraca lekarza z farmaceutą, stworzony na zlecenie programu „Recepta na sukces. O współpracy lekarza i farmaceuty”, którego inicjatorem jest firma Gedeon Richter Polska, Raport 2018.