|

14. obchody Ogólnopolskiego Dnia Aptekarza: wizja zawodu

Goście poruszali ważne dla współczesnej farmacji tematy. Zwracali uwagę, iż nadal pojawia się błędna wizja wykonywania zawodu farmaceuty, polegająca tylko na wydawaniu leków. Dlatego w Wielkiej Brytanii przeprowadzono kampanię, w którą zaangażowano samych farmaceutów, by wyjaśniali swoją rolę. Jednym z elementów tej kampanii jest serial dokumentalny nakręcony przez stację BBC – „Victorian Pharmacy”, który pokazuje historię, rolę farmaceutów, ale też pomysły na ten zawód.

 – Mamy nową wizję tego zawodu. Bardzo mocno oparta jest na relacji z pacjentami i innymi uczestnikami rynku. Aktualnie w ramach kształcenia farmaceutów, oferujemy im również takie zajęcia jak coaching i zachowania motywacyjne – mówiła Oksana Pyzik, członkini Royal Pharmaceutical Society a także wykładowczyni UCL School of Pharmacy, wymieniając kolejne czynniki, które wymuszają zmiany: postęp technologiczny, zmiany demograficzne i epidemiologiczne, ale też zmiany rynkowe.

W Wielkiej Brytanii prowadzony jest projekt Healthy Living Pharmacy. Jego celem jest umiejscowienie lokalnej apteki jako centrum łączności pacjentów z gabinetem lekarza rodzinnego i innymi świadczeniodawcami. Jednym z narzędzi – przeszkolenie techników w obsłudze pewnych usług, np. związanych z poradnictwem w zakresie rzucania palenia, tak by farmaceuta miał czas na wdrażanie innych programów skierowanych na potrzeby lokalnej społeczności – dodała.

W opinii ekspertki z Wysp, kolejnym wyzwaniem, przed którym staną farmaceuci, jest stawianie czoła fałszywym informacjom, dotyczącym na przykład szkodliwości szczepionek i wiązania ich z autyzmem czy pomoc pacjentom w nawigowaniu w obszarze online i wysyłkowej sprzedaży leków, tak by uniknęli kupowania leków podrobionych.

Globalne problemy z dostępnością

O innym wyzwaniu wspomniała Illaria Passarani, sekretarz generalna Pharmaceutical Group of the European Union (PGEU): – Do aptek wkracza informatyzacja, sztuczna inteligencja i robotyka. W Europie ok. 40 proc. aptek korzysta z takiej technologii przy wydawaniu leków. Może ona pomóc w usprawnieniu sprawowania opieki nad pacjentami i przynosić realne oszczędności. Choć niesie też zagrożenia.

Pochodząca z Włoch farmaceutka mówiła też o ograniczeniach, które obowiązują w jej kraju: – We Włoszech tylko kliniki szpitalne mogą wydawać leki biologiczne, choć mogły to robić także placówki ogólnodostępne.

Przypomniała też o problemie braków leków, z którym zmaga się cały świat. Jednak w odróżnieniu od Polski, gdzie dyskusja o brakach w dostępie do leków jest spowodowana głównie ich nielegalnym wywozem, w skali globalnej za problemy z dostępnością odpowiadają przede wszystkim takie czynniki, jak zaprzestanie dalszego sprowadzania leku na rynek w danym kraju, zakłócenia w procesie produkcyjnym, decyzje handlowe i zakłócenia w łańcuchu dostaw.

Niezależnie jednak od przyczyn, to farmaceuta jest osobą, która komunikuje pacjentowi problemy z dostępnością. – Jest też tą osobą, która ma obowiązek takiego zarządzania zasobami, by zapewnić dostępność. Aptekarz musi reagować i poszukiwać deficytowego towaru – mówiła Illaria Passarani.

Skrinning w aptece

Zdaniem Luca Besançona, b. prezesa International Pharmaceutical Federation, na rynku będą funkcjonować przede wszystkim dwa rodzaje podmiotów: duże apteki, sieciowe, oferujące sprzedaż leków online, koncentrujące się na sprzedaży i cenie oraz apteki lokalne, będące lokalnymi centrami zdrowotnymi, oferujące rozwiązania prozdrowotne.

Świadomie nie używam słowa „usługi”, ale posługuję się pojęciem „rozwiązania”, bowiem to drugie niesie więcej niż tylko doraźną czynność. Rozwiązania zdrowotne zawierają w sobie zarówno działania profilaktyczne, jak i informację i edukację, stawiając na efekt poszczególnych usług: prewencję, optymalizację leczenia, stałą dostawę leków, bezpieczeństwo farmakoterapii i usługi dobrej jakości w relacji z innymi uczestnikami – lekarzami, przychodniami i szpitalami – opisywał.

Przykładów takich rozwiązań jest wiele i są one zróżnicowane. I przede wszystkim – farmaceuta otrzymuje płatność za wykonane usługi. W kilku krajach aptekarz współpracuje z lekarzem i ma możliwość przepisywania leków, które potem wspólnie oceniają. W innych – aptekarz nie jest wynagradzany za wydanie leku, ale za ocenę i profesjonalną poradę farmaceutyczną.

W Hiszpanii aptekarze oferują możliwość wykonania w aptekach testów na obecność wirusa HIV. We włoskich aptekach prowadzony jest program skriningowy w zakresie cukrzycy, w Australii testowany jest obecnie taki apteczny skrining w zakresie chorób nowotworowych.

Elementem zwiększania wskaźnika wyszczepialności jest wprowadzenie możliwości wykonywania szczepień w aptekach. Taka możliwość istnieje od 1956 roku w Argentynie, od 1983 w Tunezji. Od 20 lat jest to też możliwe w USA. Po wprowadzeniu tej opcji okazało się, że 40 proc. szczepień odbywa się w aptekach ze względu na dostępność farmaceuty – wielu mieszkańców Stanów nie było w stanie dostać się do lekarza, ponieważ ich godziny pracy pokrywały się i wymagały zwolnienia z pracy.

Niedawno Australia i Francja przeprowadziły pilotaż w zakresie szczepień w aptekach w wybranych obszarach i po jego sukcesie planują wprowadzić taką praktykę w całym kraju.

Farmaceuta przyjedzie do Twojego domu

Z kolei w Danii, Kanadzie i Szkocji są prowadzone programy prozdrowotne realizowane w aptekach dotyczące pomocy w rzucaniu palenia. W Portugalii apteki prowadzą refundowany przez państwo program wymiany igieł.

W Szwajcarii zastosowano model „drzewa decyzyjnego” – farmaceuci zostali przeszkoleni pod kątem identyfikacji pewnych częstych problemów zdrowotnych i na podstawie rozpoznania, podejmowania działań leczniczych (pacjent jest odsyłany do lekarza w sytuacjach wątpliwych). 3 dni po takiej konsultacji udzielonej przez aptekarza, farmaceuta kontaktuje się z pacjentem, pytając o efekt. Jeśli leczenie nie przyniosło skutku, chory jest kierowany do lekarza. Firmy ubezpieczeniowe chętnie finansują taką usługę, bo odciąża lekarzy od interwencji w drobnych problemach zdrowotnych i jest tańsza.

W kilku krajach lekarz wypisuje receptę dla pacjenta chorego przewlekle na dłuższy okres czasu, w którym to okresie stan pacjenta jest monitorowany przez farmaceutę. Pod szczególnym nadzorem farmaceuty są również pacjenci, którzy rozpoczynają terapię nowym lekiem. Aptekarz gromadzi informacje o ewentualnych polekowych skutkach ubocznych i sprawozdaje je do lekarza.

Nie wspominając już o takich aktywnościach, jak szkolenia pacjentów pod kątem stosowania leków wziewnych w astmie czy POChP oraz wykonywania iniekcji, a także przeglądów lekowych. W Australii i Singapurze taka usługa może być wykonywana w domu pacjenta. Z kolei włoskie apteki oferują „usługi domowe w aptece” zapewniając możliwość skorzystania z porady eksperta od żywienia czy pielęgniarki.

W kilku krajach farmaceuci dokonują też przeglądów lekowych w instytucjach typu domy opieki. W Szwajcarii dodatkowo farmaceuta dokonuje kontroli budżetu na leki takiej placówki.

W Szkocji apteki są wynagradzane za angażowanie się kampanie profilaktyki zdrowotnej, udostępniając plakaty informacyjne, udzielając pacjentom porad i konsultacji.

W Szwecji apteki są miejscem, gdzie można dowiedzieć się, jakie możliwości oferuje społeczność lokalna jeśli chodzi o pomoc w zrzuceniu zbędnych kilogramów.

Apteki lokalne będą integrowane z podstawową opieką medyczną. To wymaga prawnych i finansowych rozwiązań. Bardzo często nie są to zaawansowane technologicznie i logistycznie rozwiązania, ale świadczenia oparte na tym, co farmaceuci już posiadają – profesjonalną wiedzę – podsumował Luc Besançon.

Autor: Luiza Jakubiak / rynekaptek.pl

Podobne wpisy