05.2015 – Felieton Prezesa NRA – „Zwrócić koszty dyżurującej aptece!”

19 kwietnia 1991 r. Sejm uchwalił ustawę o izbach aptekarskich. Rozpoczęliśmy zatem 25 rok funkcjonowania naszego samorządu, który tak jak inne samorządy zaufania publicznego z woli ustrojodawcy jest jedną z podstawowych instytucji demokratycznego państwa prawnego. Pojęcie zawodu zaufania publicznego nie jest znane w innych krajach europejskich. W Polsce zostało wprowadzone przez art. 17 Konstytucji RP z dnia 2 kwietnia 1997, który wiąże wykonywanie zawodu zaufania publicznego z istnieniem samorządu zawodowego. Dopuszczając ustawowe tworzenie samorządów reprezentujących osoby wykonujące zawody zaufania publicznego oraz sprawujących pieczę nad należytym wykonywaniem tych zawodów w granicach interesu publicznego i dla jego ochrony, ustrojodawca stworzył możliwość kształtowania takich instytucji, które mają łączyć dwie podstawowe funkcje. Pierwsza polega na reprezentowaniu tych osób zarówno wobec obywateli i ich organizacji, jak i przed organami państwa, natomiast druga funkcja sprowadza się do starań o zapewnienie należytego wykonywania tych zawodów, zawsze jednak podejmowanych w granicach interesu publicznego i dla jego ochrony.

Naszą codzienną działalnością udowadniamy, że samorząd aptekarski nie tylko reprezentuje zawód aptekarza i broni jego interesów, troszczy się o zachowanie godności i niezależności zawodu farmaceuty, strzeże zasad etyki i deontologii zawodowej, sprawuje nadzór nad wykonywaniem zawodu, ale i współpracuje z organami administracji publicznej w sprawach związanych z wykonywaniem zawodu i innych dotyczących farmacji, a mających wpływ na ochronę zdrowia publicznego. Reprezentanci Naczelnej Izby Aptekarskiej regularnie uczestniczą w pracach sejmowych i senackich komisji, zgłaszając uwagi i propozycje zmian do projektów ustaw.

To dzięki determinacji przedstawicieli naszego samorządu udało się w maju tego roku doprowadzić do wykreślenia z projektu ustawy o zmianie ustawy o samorządzie gminnym przepisu nakładającego wysokie kary na tego, kto nie przestrzega określonego rozkładu pracy apteki. Naczelna Izba Aptekarska wielokrotnie przedstawiała stanowisko, że obciążanie właścicieli aptek kosztami dyżurów w porze nocnej, w niedziele, święta i inne dni wolne od pracy, pełnionych w celu zaspokajania zbiorowych potrzeb wspólnoty bez stosownego ekwiwalentu, narusza podstawowe zasady demokratycznego państwa prawa, doprowadzając do wywłaszczenia właścicieli aptek z posiadanego przez nich majątku.

W piśmie do ministra administracji i cyfryzacji Andrzeja Halickiego w imieniu samorządu aptekarskiego podkreśliłem, że zdaniem NIA, gminy zobowiązane na mocy ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym do zaspokojenia potrzeb lokalnej społeczności w obszarze ochrony zdrowia, powinny zawierać z właścicielami aptek umowy określające wysokość wynagrodzenia za realizację tych zadań jako zadań własnych gminy. Powinna bowiem obowiązywać zasada, że podmiot realizujący swoje zadania własne, uprawniony do nakładania na przedsiębiorcę w ramach realizacji tych zadań określonych obowiązków, zobowiązany jest także do zwrotu związanych z tym kosztów, które poniósł przedsiębiorca. Jak wynika z danych NIA, koszt jednego dwunastogodzinnego dyżuru nocnego wynosi od 300 do 400 zł.

Stanowisko to zostało zaprezentowane ponownie przez przedstawicieli NIA na posiedzeniu obradujących w składzie połączonym Komisji Finansów Publicznych, Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej, które odbyło się w dniu 12 maja 2015 r. Podczas posiedzenia zapowiedziane zostało spotkanie przedstawicieli Naczelnej Izby Aptekarskiej z podsekretarzem stanu w Ministerstwie Administracji i Cyfryzacji Markiem Wójcikiem. Spotkanie odbyło się w gmachu Sejmu jeszcze tego samego dnia. Wzięli w nim udział również niektórzy posłowie. Uczestnicy spotkania zaprezentowali swoje poglądy na temat zmiany art. 26 projektu ustawy o zmianie ustawy o samorządzie gminnym. Podczas dyskusji podsekretarz stanu Marek Wójcik zaproponował kolejne spotkanie, do którego doszło jeszcze tego samego dnia o godz. 19:00 w Ministerstwie Zdrowia. Oprócz przedstawicieli NIA i podsekretarza stanu Marka Wójcika uczestniczył w nim między innymi podsekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia Igor Radziewicz – Winnicki.

Na wieczornym spotkaniu w Ministerstwie Zdrowia zaaprobowano wstępnie nową propozycję brzmienia art. 26, wprowadzającą zasady demografii i geografii w wyznaczaniu dyżurujących aptek, a także przewidującą ekwiwalent za dyżur apteki w wysokości 350–400 zł. Ekwiwalent opłacany byłby ze środków publicznych. Ponadto miała zostać zmieniona wysokość kary nakładanej na aptekę w razie niewywiązywania się przez nią z obowiązku pełnienia dyżuru – jej maksymalna wysokość nie mogłaby przekroczyć trzykrotnej wartości ekwiwalentu za dyżur.

Niestety, korzystne dla aptek rozwiązanie finansowe nie zostało ostatecznie zaakceptowane, w związku z tym na posiedzeniu plenarnym Sejmu 13 maja przedstawiona została wersja poprawki, która nie uwzględniała ekwiwalentu. 14 maja 2015 r. na posiedzeniu połączonych komisji sejmowych po konsultacjach wewnętrznych przedstawiciele partii rządzącej koalicji zdecydowali, że najprostszym rozwiązaniem będzie skreślenie art. 26 i pozostawienie przepisów dotyczących dyżurów aptek w starej wersji. Ziarno jednak zostało zasiane. Wierzę, że idea ekwiwalentu za dyżur apteki w porze nocnej, w niedziele, święta i inne dni wolne od pracy w końcu otrzyma poparcie polityków odpowiedzialnych za bezpieczeństwo zdrowotne Polaków. Samorząd aptekarski nie pozwoli im zapomnieć o tych nowoczesnych rozwiązaniach, wzmacniających pozycję aptek i poprawiających ich sytuacje ekonomiczną.